Ev Sinemasının Şefi: A/V Receiver

90’lı yılların başlarında Dolby Laboratories ve Digital Theater Systems (DTS, Inc.) tarafından geliştirilen çok kanallı ses formatları Dolby Digital ve DTS, sinema salonlarında büyük bir çığır açmıştı. Altı farklı çevresel ses kanalını destekleyen teknolojiler, perdede film izleme deneyimini bir adım öteye taşımıştı. Günümüzde çok daha fazla kanallara evirilerek yollarına devam eden Dolby Atmos ve DTS:X gibi ses teknolojileri, film izleme keyfini öteye taşımak için hâlen yoğun biçimde mesai harcıyor. Jurassic Park (1993) DTS formatını kullanan ilk filmlerdendi ve o dönemde DTS, Inc.’e büyük bir prestij sağlamıştı. Sinemada çevresel ses sistemlerinin büyük beğeni kazanması, ev ortamı için çok kanallı sinema alıcılarının popülerlik kazanmasına ve çeşitlenmesine neden olmuştu.

O dönemde George Lucas’a ait Lucasfilm’in geliştirdiği THX sertifikası, sinemaların akustik performansını arttırmaya yarayan bir ses standardıydı. Ev sinema sistemi üreten teknoloji şirketleri de bu sertifikayı ürünlerine dâhil etmeye başlamıştı. Dolayısıyla firmaların donanımlarına bu sertifikayı alabilmesi ayrı bir prestij konusuydu. Büyük üreticiler, A/V alıcılarına Dolby Digital ve DTS kod çözücüleri ekleyerek son kullanıcıların evlerinde “gerçek” sinema deneyimini yaşamasını amaçladı. Gelişen ses teknolojisi sonucu, yıllar içinde formatlar Dolby Digital Plus, Dolby TrueHD, Dolby Atmos; DTS-ES, DTS-HD, DTS:X isimleriyle evrimleşti ve sinemaseverler daha geniş aralıklı ve çok daha fazla kanallı çevresel ses zenginliğine kavuştu. Elbette, oturma gruplarımızda ihtiyaçlarımıza göre ve odalarımızın hacmini etkin düzeyde kullanabilecek doğru sinema amfi/hoparlör seçimi büyük bir elzem.

Pazarda bulunan sinema amfilerine baktığımızda çok fazla çeşit ve teknik detaylarla karşılaşıyoruz. Ön araştırma yapılmadan alınacak reciever, cebimizden fazla para çıkmasına ve çoğu özelliğini kullanmaya ihtiyacımız olmayan bir ürün ile yüzleşmemize yol açabilir. İlanlardaki ürünlere bakarsak 5.2, 7.2, 9.2 ve hatta 13.4 ses kanalına sahip cihazlar ile karşılaşıyoruz. Tabii ürünün çok özellikli yapısı, aynı zamanda daha güçlü bir ses (watt) çıkışına sahip olması demek. Fakat, büyük ses gücü ve çok fazla kanallar geniş oturma salonları için anlamlı. Dolayısıyla elli metre kare bir oturma grubuna 9.2 ya da 13.4 gibi kanal başına ayrı frekans veren bir sistemi oturtmak sesin ortamda -deyim yerindeyse- boğulmasına yol açacaktır. Özellikle bas frekansları çok abartılı duyulacak ve çevresel ses efektleri birbirinin içine girecektir. Bütçe ile birlikte odamızda kaç kanallı bir sisteme ihtiyaç duymamız gerektiği çok önemli. Bazı A/V alıcılar birden fazla bas hoparlör çıkış desteğine de sahip; bu ek özellik ürünün fiyatını yüksek tutan bir neden.

Piyasada birçok tanınmış ürünün sayısız modeli mevcut. Bu oldukça kafa karıştırıcı olabiliyor, fakat büyük firmaların amfileri hemen hemen benzer performansları sergiliyor. Örneğin, odamızın fiziki koşulları (50 metrekare) gereği 7.1 (Dolby Atmos; DTS:X için 5 çevresel, bir bas ve tavana sabit 2 hoparlör) kanala ve ortalama 80 Watt ses üreten bir amfiye ihtiyacımız var. Bu kriterleri sağlayan şirketlerin güncel ürünlerini belirleyip fiyat karşılaştırması yapmak alım avantajı sağlayacaktır. Amfilerin arka taraflarında sayısız giriş ve çıkış devreleri görünür: Analog, Phono, Optik, CD, eArc… Fiyat performans modellerinde ise daha az giriş bulunur. Eğer pikap bağlantısına destek veren Phono gibi bir özelliğe ihtiyacınız olmayacaksa daha sade bağlantılar barındıran ürünü almak anlamlı olacaktır.  

Bir diğer kriter ise amfinin otomatik ses kalibrasyon özelliğine sahip olması. Film izleme koltuğumuza konumlandırılan özel bir mikrofon sayesinde reciever, odadaki tüm hoparlörleri ölçer ve en uygun akustik kalibrasyonu yapar. Böylece optimum anlamda bir dinleme deneyimi yakalamış oluruz. Dolby Atmos ve DTS:X sinema formatları güncel tüm cihazlarda mevcut ve ikisinin de kendine göre avantajları var. Hâliyle dinleme deneyimi sübjektif olduğu için kullanıcıların tercihleri farklılık gösterecektir. Alıcılar geriye uyumluluk desteğine sahip oldukları için eski ses formatlarını (Dolby Digital, DTS) destekliyor.

8K görüntü çıkışı neredeyse tüm amfilerde bir standart olmaya başladı; HDR10+ ve Dolby Vision desteği hepsinde mevcut. Ev sinema sistemi almadan önce ihtiyaçlara göre bilinçli bir karar vermek çok önemli. “Pahalı olan iyidir” mantığı elbette burada da geçerli değil. Paramıza, ortamımıza ve beklentilerimize göre alınan amfi en doğru seçim olacaktır. O zaman iyi seyirler…