Bilim ve teknolojinin maskülen bir alan olarak görüldüğü dönemlerde bile bilimkurgu toplumsal cinsiyet rollerini sorgulayan bir platform sundu. Peki, erkek egemen anlatılar arasında kadınların sesi nasıl yükseldi? Androjin toplumlar, feminist ütopyalar ve teknolojiyle yeniden tanımlanan bedenler, bu türün sınırları nasıl zorladığını gözler önüne seriyor. Helen Merrick, Türkçeleştirip özetlediğimiz bu çalışmasında bilimkurgunun potansiyelini gözler önüne seriyor… Uzun yıllar boyunca erkeklerin hâkimiyetindeki …

Bilimkurgu ve kuir teori, bizlere bireylerin kimliklerini yeniden tanımladığı ve toplumsal normların sorgulandığı eşsiz bir kesişim noktası sunuyor. Bu yazıda, Wendy Pearson’ın kaleminden toplumsal cinsiyetin ve kimliklerin akışkanlığını keşfeden teoriler ile geleceğe dair alternatif dünyalar yaratan bilimkurgu hikâyelerinin buluşmasını inceleyeceğiz. Bu birleşim, normların dışına çıkan yaşam biçimlerini hayal ederken, özgürleşmenin ve toplumsal dönüşümün de kapılarını aralayacak. Bilimkurgu ve kuir teori, …

The Substance, Türkçe adıyla Cevher, hem kadınlık hem de yaşlanma üzerine sert bir eleştiri sunmayı hedeflerken, “cevher” gibi parıldayan bir dış yüzeyin altında çelişkilerle dolu bir yapı barındırıyor. Film, toplumsal güzellik standartlarını sorgularken bir yandan da eleştirdiği bu standartlara görsel bir şov sunarcasına hizmet ediyor. Modern güzellik endüstrisinin karanlık yüzünü sembolik bir maddeyle ortaya koyan yapım, bu maddenin gerçek anlamda …

Postmodernizm ve bilimkurgu, edebiyat dünyasında sınırları zorlayan iki anlatı biçimi olarak bir araya geliyor. Bu iki tür, gerçeklik ve simülasyon arasındaki çizgiyi bulanıklaştırırken, okuyucularını düşünce ve hayal gücünün sınırlarını zorlamaya davet ediyor. Jean Baudrillard’ın hipergerçeklik teorilerinden, Fredric Jameson’ın geç kapitalizm eleştirilerine kadar uzanan bu serüven, bilimkurgunun sadece gelecek tahminleri yürütmekten öte, mevcut toplumsal düzenin eleştirisini yapan bir araç olduğunu ortaya …

Teknoloji ilerledikçe, insanın anlamı ve varoluşu da yeniden tanımlanıyor. Yapay zekâ, biyoteknoloji ve dijital gözetim çağında, insanlığın sınırlarını zorlayan posthümanist fikirler her zamankinden daha güçlü bir şekilde tartışılıyor. Orwell’in distopik dünyalarından bugünün dijital dönüşümlerine uzanan bir yolculukta, insan olmanın ne anlama geldiği ve gelecekte nasıl bir hâl alacağına dair sorular zihnimizi meşgul ediyor. Peki, teknoloji bizi özgürleştiriyor mu, yoksa kontrol …

Bilimkurgu sadece teknolojik yeniliklerin ve uzay maceralarının peşinde koşmaz; aynı zamanda politik ideolojilerin ve toplumsal düzenlerin sınırlarını sorgulayan cesur bir düşünce laboratuvarıdır da. Ursula K. Le Guin’den George Orwell’e kadar pek çok yazar, gelecekteki politik senaryoları, bireysel özgürlüğü ve güç dinamiklerini yeniden ele alarak okuyucuyu dünyaya farklı bir açıdan bakmaya davet etmiştir. Bu tür, geleceğin toplumlarını tahayyül ederken, bugünün sorunlarına …

Bilimkurgu edebiyatı, geleceği hayal ederken toplumsal meseleleri göz ardı edebilir mi? Peki ya ırk ve etnisite? Bu türün tarihsel olarak ırk ve etnisite konularında nasıl sessiz kaldığı ve bu meselelerin genellikle yüzeysel bir şekilde işlendiği göz ardı edilmemelidir. Bu yazıda, Elisabeth Anne Leonard’ın “Race and Ethnicity in Science Fiction” adlı makalesinden hareketle, bilimkurgu edebiyatının ırksal temsiliyet eksikliğini, renk körlüğü paradoksunu …

Bilimkurgu, uzun zamandır neoliberal hegemonyayı İngilizce konuşan halkın bilincine yerleştirmek için bir araç olarak kullanılmıştır. Ancak bunun böyle olması gerekmiyordu. Tanımlı bir tür olarak doğuşundan itibaren bilimkurgu, radikal siyasetle açıkça bağlantılı olmuştur. Avrupa’da önemli kültürel ve toplumsal değişimlerin yaşandığı bir dönemde, birçok yazar yeni teknolojiler hayal etmekten ziyade toplumun nasıl organize edilebileceğine dair yeni yollar tasarlamaya başlamıştır. Hızla sanayileşen bir …

Bilimkurgu, geleceği hayal ederken aslında bugünü ve geçmişi yeniden değerlendirmemize olanak tanır. Feminist bilimkurgu ise bu türün en radikal damarlarından biridir; toplumsal cinsiyetin, kimliğin ve bedenin nasıl şekillendiğine dair sorular sorar, geleneksel normları altüst eder ve daha özgür bir gelecek düşler. Bu yazı, feminist bilimkurgu yazarlarının ütopyalar, distopyalar ve siborg karakterler aracılığıyla toplumsal cinsiyeti nasıl dönüştürdüğünü ele alıyor. Donna Haraway, …

“Feminizm” ve “bilimkurgu”nun tanımları, bu iki kavramla özdeşleşen bireyler kadar çeşitlidir. Aslında bu durum, her iki topluluğu da birçok insan için çekici kılan şeyin bir parçasıdır. Bilimkurgu yazarı Joanna Russ’a göre feminist bilimkurgu yazarları -politik karşıtları gibi- sanatlarını ataerkil kültürün sınırlarını göstermek ve herkes için daha eşitlikçi alternatiflerin mümkün olduğunu ifade etmek için kullanan ortak bir dizi hedefle birbirine bağlıydı. …