Bilimkurgu daha geniş topluluklara nasıl hitap edebilir ve insan hakları düşüncesini ve pratiklerini nasıl daha çok zenginleştirebilir? İlk bakışta insan haklarının bilimkurguyla ne alakası olabilir ki diye düşünülebilir. Bunun yerine raporlar, kampanyalar, savaşların ve otoriteryenizmin gerçek dünyasında uğraşılan hukuki davalar, sosyal eşitsizlikler, kutuplaştırıcı teknolojiler, ekolojik çöküş ve insan haklarına etki eden diğer varoluşsal tehditler akla gelebilir. Bu yüzden kurmacalar ve …

Kötümserliğin ve umut yoksunluğunun bu denli yaygınlaştığı günümüzde, “hopepunk” (umut çılgınlığı) akımı edebiyatta ve sinemada mükemmel bir panzehir olabilir mi? David Robson’ın BBC’deki makalesinden çevrilerek derlenen yazımızda bu konuyu irdeleyeceğiz. “Hopepunk” terimini ilk kez fantazya yazarı Alexandra Rowland, 2017’de yayımladığı kısa bir Tumblr iletisinde “grimdark” (zalim karanlık) akımının zıddı olarak gündeme taşıdı. Grimdark, George RR. Martin’in Game of Thrones dizisine de …

 “Anlatmak isterim yeni biçimler alışını, değişen nesnelerin…” (Ovidius, Dönüşümler – Başlangıç) “Aktarım tamamlandı.” Bilgisayarın yankılanan sesini işitince, uzandığı ameliyat masasından kalktı. Kafatasındaki deliklerden sarkan kabloları düzeltirken, karşısındaki su dolu tanka baktı. İçinde cenin pozisyonunda büzüşmüş pürüzsüz çıplak bir beden vardı. Bedenin göbeğine saplanmış kalın metalik kordonda ışıklar yanıp sönüyordu. Kafasındaki kablolar hızla tavandaki aydınlık kürenin içinde toplandı. Kafatasındaki delikleri örten …

Hiç bilimkurgu okumamış veya izlememiş olsanız bile, bilimkurgunun nasıl bir şey olduğuna dair bir fikriniz vardır. Uzay operasının, bilimkurguyu en iyi temsil eden biçimlerden biri olduğu söylenebilir. İlk kez 1920’lerde pıtrak gibi çoğalan dergilerden çıkarak bilimkurgunun 1960’lara dek süren Altın Çağı boyunca evrimleşen uzay operalarında yok yoktu: Aksiyon ve heyecan, galaktik imparatorluklar, ticaret yapabileceğiniz acayip yaratıklar, kahraman mühendisler ve çatlak …

Bilim, Teknoloji ve Toplum çalışmalarında “sosyoteknik tahayyüller” şöyle tanımlanıyor: “Sosyal hayata ve sosyal düzene dair kolektif olarak hayal edilen unsurların bilimsel ve teknolojik projelerin tasarımındaki ve gerçekleşmesindeki yansımaları” (1). Türkçede “sosyoteknik tasavvurlar” olarak da kullanılan terim (2) asıl olarak ulusal çaptaki projelere yönelik olsa da, uzay çalışmalarının hem işbirliği hem de bir yarış olarak uluslararası niteliği, kavramın bu bağlamdaki anlamının …

Bilimkurgu eserleri denildiğinde akla öncelikle romanlar, filmler, öyküler ve bilgisayar oyunları gelmekte. Bilimkurgu konulu akademik tezlerin üzerinde ise ne yazık ki fazla durulmamakta. Fakat bir ülkede bilimkurgu fikriyatının gelişmesinde, üretilen eserler kadar hem yerel hem de dünya genelinde üretilmiş bilimkurgu eserlerden yararlanarak yapılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin niceliği ve niteliği de büyük öneme sahip. İşte bu yazıda, Türkiye’de şimdiye …

Destina, köşe yazılarıyla bir zamanlar fırtınalı tartışmalar yaratan Mine G. Kırıkkanat’ın 2008’de yayımlanan distopik bilimkurgu romanı. “Sinek Sarayı” ve “Bir Gün, Gece”nin ardından üçlemenin son halkası olarak çıkan kitap, birkaç röportaja konu olsa da (1) (2), maalesef hak ettiği ölçüde büyük ses getiremedi. Kırıkkanat, Türkiye’nin yaşanmamış yakın geleceğini anlattığını söylüyor bu romanında. Kitabın ön kapağını kaldırdığında okuru şu cümle selamlıyor: “Bu …

Başlığı okur okumaz eminim ki aklınıza meşhur bilimkurgu filmi Jurassic Park –ve ardından Jurassic World serisi- geldi. Bu filmlerde, fosilleşmiş sivrisineklerdeki dinozor kanı DNA’sı kullanılarak, soyları 65 milyon yıl önce tükenen dinozorlar genetik mühendisliği teknikleriyle yeniden hayata getiriliyordu. DNA molekülünün yarılanma ömrü (521 yıl) nedeniyle, bir fosil örneğinden sağlam DNA bağı elde edebilmenin teorik limiti 6.8 milyon yıl olarak hesaplanıyor …

Alastair Reynolds, Nnedi Okorafor, Ann Leckie, Becky Chambers, Kim Stanley Robinson ve M. John Harrison kurgusal dünyalar yaratırken neyin uygun olup olmadığını kendi pencerelerinden açıklıyorlar. Alastair Reynolds Revelation Space (Vahiy Uzayı) Evreni (2000-2018); Poseidon’un Çocukları Evreni (2012-2015) Benim dünya kurmaya bakışım biraz sahnedeki duman ve ayna efektleri gibi – sadece hikayeyi taşıyacak kadarına yer veriyorum, ne eksik ne de fazlasına. …

1930 yılında keşfedilen Plüton, Güneş Sistemi ailesinin en uzak ve en küçük gezegeni sıfatını yıllar boyunca taşımıştı. 2006 yılında gezegenlik tacı elinden alınıp cüce gezegenliğe tenzil-i rütbe yapılsa da o halen çoğu kişi için gönüllerin gezegeni. Uluslararası Astronomi Birliğinin (International Astronomical Union) kriterlerine göre yıldızının etrafında dönmesine rağmen yörüngesinin civarını temizleyecek ölçüde güçlü kütle çekimine sahip olamayan gök cisimleri “cüce …