Bilimkurgu eserlerinin en büyük açmazlarından biri Einstein tarafından keşfedilmiş ve daha sonra deneylerle doğrulanmış olan ünlü “kütlesi olan hiçbir cisim ışıktan hızlı hareket edemez” ilkesidir. Evrende keşfedilmeyi bekleyen trilyonlarca gezegen dururken o gezegenlere ulaşma umudunun olmaması insanı hayal kırıklığına uğratır. Ama ikinci bir hayal kırıklığı daha vardır: Yıldızlara ulaşamadığımız gibi onlarla kolaylıkla haberleşemeyiz de. Çünkü ışıktan hızlı sinyal iletemeyiz. Yani …

Tam 4,5 milyar yıldır Güneş’in etrafında dönen ihtiyar dünyamızın bir yoldaşı var: Ay. Üstelik uydumuz, büyüklüğü ve kütlesiyle de diğer gezegenlerin aylarından ayrılıyor: O adeta bir dev. Tarih boyunca delilikle, hayvan davranışlarıyla (Ay’a uluma), çiftçilikle (hasat ayları) ve kadınlıkla ilişkilendirilmiştir (aybaşı döngüleri). O sadece etrafımızda dönüp duran bir yancı değil; yeryüzünde yaşamın adeta bir bekçisi gibi. Bilim insanları, onu yok …

Fiziğin tuhaf görüşlerinden biri de entropi kavramıdır. Kısaca entropi, evrendeki düzensizliğin bir ölçüsü olarak düşünülebilir. Aslında çok basit bir temele dayanan bu düşünce, ilkin Ludwig Boltzmann adlı bilim insanının aklına gelmiş ve tüm devrimci düşünceler gibi, bu fikir de birçok tartışma yaratmış, zamanın bilim çevresi tarafından kabul edilmemiştir. Dahası Boltzmann, atom kuramının en büyük savunucusuydu. Yaşadığı çağda atom düşüncesi kanıtlanmamış …

Isaac Asimov’un İşte Tanrılar (The Gods Themselves) adlı kitabı geçenlerde İthaki Yayınları Bilimkurgu Klasikleri Serisi’nden çıktı. Bu haber, gerek Asimov hayranlarını gerekse de bilimkurguseverleri gülümseten bir gelişme oldu. Zaten ilk olarak 1985 yılında Altın Kitaplar’dan Gönül Suveren çevirisiyle okuyup da kitabı ellerinde bulunduramayanlar yeni baskıyı merakla bekliyorlardı. Asimov, yüzlerce eseri arasında en çok bu romanını sevdiğini söylemiştir. Birçok okur da …

“Samanyolu” dendiğinde, aklınıza gökyüzünü boydan boya geçen süt rengi bir kuşak mı geliyor? Yoksa helezon şeklinde bir gökada mı? Aslına bakarsanız Samanyolu her ikisi… Karanlık gecelerde gökyüzüne baktığımızda göğü bir uçtan bir uca kat eden bulutun Samanyolu adındaki gökada olduğunu biliyoruz. Uzaydaki dev sarmal kollarına bakarken onun içinde bulunduğumuzu ve deryada yaşayıp deryayı bilmeyen balıklar misali, güneşimizi ve onun benzeri …

Yeni araştırmalar, bir zamanlar küçük gaz devleri olduğu düşünülen bazı mini-Neptünlerin, okyanus barındıran ve radyasyona maruz kalan kayalık dünyalar olabileceğini öne sürüyor. Uzaktaki bir yıldızın etrafında dönen Dünya’nın 2,5 katı bir gezegen hayal edin. Bizim okyanuslarla kaplı kayalık dünyamız gibi bir şey mi hayal ediyorsunuz? Yoksa Neptün’ün küçük bir versiyonu olan bir gaz devi mi? Son günlerde yayımlanan iki makale, …

1995’te yıldızına aşırı yakın yörüngede dolanan bir gaz devinin keşfinden sonra gökyüzü garip ve egzotik ötegezegenlerle dolmuş durumda. (Ötegezegen: Diğer yıldızların yörüngesinde dönen gezegenler.) Üstelik hepsi de birbirinden tuhaf. Sıcak Jüpiterler mi ararsınız, minik-Neptünler mi, yoksa “Süper-Dünya’’lar mı? Hepsi  de mevcut! Ya göğünde iki veya üç güneş doğup batanlara ne dersiniz? Peki, tüm yüzeyi lavlarla kaplanmış olan kayalık gezegenler ya …

1960’tan beri gün uzunluğu bakımından rekor kısalıktaki 28 günün tamamı, 2020’e denk geldi. Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki ortalama dönüşü, bu 28 günde normalden birkaç milisaniye daha kısaydı. Aslında gün kısalması normal bir olay, korkacak bir durum yok. Dünya’nın dönüş hızı atmosfer basıncı, rüzgârlar, okyanus akıntıları ve iç çekirdeğin dönüşü gibi faktörlerin etkisiyle daima bir miktar değişkendir. Ancak, aşırı hassas atomik …

Birçok insan, astronomların her gece teleskoplarının başına geçip uzaylılardan gelen sinyalleri aradıklarını sanıyor. Ancak, ne yazık ki durum pek böyle değil. 60 yıl önce başlamış olan Dünya Dışı Yaşam Arayışı (SETI) bile kendisini destekleyecek fonlar ve teleskop zamanı bulmakta zorlanıyor. 1980 ve 1990’larda, bazı kongre üyeleri SETI araştırmalarına tahsis edilen o yetersiz fonları bile bir savurganlık örneği olarak eleştirip, kısıtlanması …

Isaac Asimov bir kitabında, “Tüm zamanların en büyük bilim insanı kimdir?” sorusuna tereddütsüz olarak “Isaac Newton” yanıtını vermişti. Geçenlerde yapılan “bütün zamanların en büyük bilim insanı kimdir?” soruşturmasında ise Einstein’dan sonra ikinci sırada yer alıyordu. Peki, 1642 yılında doğup 1726 yılında ölmüş olan bu büyük bilim dehasının hâlâ bu kadar ön sıralarda yer almasının nedeni neydi? Newton, her biri kendi …