Bilimkurgu Edebiyatı ve Sineması Hakkında Türkçe Kaynak Kitaplar

70’li yıllardan itibaren ülke raflarında iyiden iyiye yer etmeye başlayan bilimkurgu, günümüzde ise oldukça popüler bir tür haline gelmiştir. Kitapçılarda adına raflar oluşturulan, kitap fuarlarında hakkında paneller düzenlenen ve yayınevleri tarafından okurların ilgiyle takip edeceği seriler yayımlanan bir türe evrilmiştir bilimkurgu.

Yalnızca edebiyatta değil, sinema alanında da son yıllarda bilimkurgu türünde çok kaliteli filmler izleme fırsatı bulduk. Bilimin her alanına etki eden geniş sahasıyla bilimkurgu, insanların hala hakkında yeni bilgiler öğrenebileceği bir kavram olmaya devam ediyor.

Bu türü anlamımıza, hakkında araştırmalar, makaleler, röportajlar okumamıza ve daha çok sevmemize sebebiyet veren kaynak kitaplar ise 80’li yıllardan beri yayınevilerimiz tarafından yayımlanıyorlar. Kimisi bilimkurgu edebiyatına, kimisi bilimkurgu sinemasına odaklanırken, bazıları ise hem edebiyat hem de sinema hakkında bilgiler içeriyor.

Yayımlanış tarihlerine göre sırayla kitaplara bir göz atalım.

Çağdaş Fantazya – Ünsal Oskay

Daha önce Der Yayınları ve Ayko Yayınları’ndan (1982) çıkan kitap son olarak 2014 yılında İnkılap Yayınları’ndan çıkmıştı. Aslen bir profesörlük tezi olan bu kitapta yalnızca bilimkurgu temasına ait yazılar bulunmuyor. Fantastik ve korku öğelerine de yer veren Ünsal Oskay, bu türleri popüler kültür açısından değerlendiriyor.

Yeryüzü Cennetleri Kurmak – Nail Bezel

Say Yayınları’nın 1984’te yayımladığı kitabın içeriği tamamen bilimkurgu değil fakat aralarında bilimkurgusal özellikler taşıyan bazı ütopik kitaplara ve onları kaleme alan yazarlara değiniliyor. 2 kitaplık bir serinin ilki olan bu kitabın teması ütopya iken, ikinci kitabın teması ise distopya.

Yeryüzü Cennetlerinin Sonu – Nail Bezel

İki kitaplık dizinin ikincisi olan bu kitap da yine 1984 yılında Say Yayınları aracılığıyla yayımlanıyor. Bilimkurgusal öğelere sahip distopik kitaplar ve yazarları ana temayı oluşturuyor. Distopya türünde Kara Dörtleme olarak geçen kitaplar başta olmak üzere, kült distopyalar Nail Bezel tarafından masaya yatırılıyor.

Ütopik Sinema – Bernhard Roloff / Georg SeeBlen

Almanca aslından Veysel Atayman tarafından çevrilen bu kitabı 1995 yılında Alan Yayıncılık meraklılarına sunuyor. Çift yazarlı kitapta 1930 yılından 1995’e dek yayımlanan bilimkurgu filmlerine genel bir bakışın yanı sıra, oldukça doyurucu bir bilimkurgu kaynağı oluşturuluyor.

Bilim Kurgu Sinemasında Şiddet ve İdeoloji – Yüksel Batur

Kitle Yayınları tarafından 1998’de basılan bu kitapta Yüksel Batur bilimkurgu sinemasının şiddet yönünü masaya yatırıyor. 4 ana başlık üzerinden incelenen konuda, 30’a yakın bilimkurgu filmi ise detaylarıyla birlikte analiz ediliyor.

Öteki Dünyalı – Mustafa Yelkenli

2000’de Chiviyazıları Yayınevi’nden çıkan Öteki Dünyalı kitabında Mustafa Yelkenli 10 farklı bilimkurgu yazarı hakkında çeşitli bilgiler veriyor. Türün önde gelen önemli yazarlarının yer aldığı bu kitap, bilimkurgu dünyası hakkında birçok bilgiyi hizmetinize sunuyor.

Bilimkurgu ve Gerçeklik – Zühtü Bayar

Türk bilimkurgu edebiyatına eserleri ve çalışmalarıyla büyük katkıda bulunan yazarlardan Zühtü Bayar, çok sevdiği bilimkurgu türüne olan vefa borcunu bu kitap ile ödüyor. Broy Yayınevi’nin 2001 yılında yayımladığı kitapta söyleşiler, incelemeler, tanıtımlar, övgüler, yergiler ve daha birçok şey bulunuyor. Zühtü Bayar, 50’den fazla başlıkla dopdolu bir kitaba imza atıyor.

1001 Soruda Fantastik ve Bilimkurgu – Hakan Alpin

İsminden de anlaşılacağı üzere, tam 1001 soru ve cevabını bulacağınız bu kitap İm Yayıncılık tarafından 2005’te basılıyor. Fantastik ve bilimkurgu türlerinde 1001 adet soru soran Hakan Alpin, cevaplarıyla türün okurlarını bilgi bombardımanına tutuyor ve ortaya araştırılacak bir sürü eser çıkıyor.

Bilim-Kurgu – Jacques Baudou

Dost Kitabevi’nin 2005’te Kültür Kitaplığı dizisinde yayımladığı bu mini kitapta bilimkurgu türünün geçmişinden bugününe ışık tutuluyor. Kronolojik olarak aktarılan bilimkurgu tarihine ek olarak, yazar Jacques Baudou türe gereken önemin verilmesini sağlamayı da amaçlıyor.

Bilimkurgu Sinemasında Siberpunk – Oğuzhan Ersümer

İlk olarak Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları’ndan 2006 yılında çıkan kitabın baskısı bir süre sonra tükenmiş ve 2013’te Altıkırkbeş Yayınları tarafından farklı bir kapak tasarımıyla yeniden basılmıştı. Oğuzhan Ersümer’in kaleme aldığı yapıt, bilimkurgunun en ilgi çekici alt türlerinden biri olan siberpunk temasına yoğunlaşıyor. Türün başlangıcından günümüze dek kapsamlı bir içerik ortaya koyuyor.

Canavarlar Yaratıklar Manyaklar – Giovanni Scognamillo

Kısa bir süre önce kaybettiğimiz değerli yazarımız Giovanni Scognamillo’ya ait olan yapıt, 2006 yılında +1 Kitap Yayınları tarafından okurlarla buluşturuluyor. Scognamillo bu yapıtında fantastik, bilimkurgu ve korku türlerine değiniyor ve eleştiri, araştırma ve inceleme yazılarını bizimle paylaşıyor.

Başka Dünyalar Mümkün (Bilimkurgu, Siberpunk ve Siyaset) – K. Murat Güney

Varlık Yayınları’nın 2007’de yayımladığı kitapta bilimkurgu yazarlarının bilimkurgu ve siyaset ekseninde yazdığı makaleler yer alıyor. Buna ek olarak kitabın sayfaları arasında röportajlar da bulmak mümkün. Kitabı hazırlayan ekibin 2002-2005 yılları arasında Davetsiz Misafir isimli bilimkurgu dergisini hazırlayan ekip olduğunu da belirtmek gerek.

Türk Çocuk Edebiyatında Bilim Kurgu – Mazlum Akın

Bizim Kitaplar Yayınevi’nden 2009 yılında çıkan bu kitap adından da anlaşılacağı üzere Türk çocuk edebiyatına odaklanıyor ve bunu da bilimkurgu sınırları içinde gerçekleştiriyor. Yazarı Mazlum Akın, 3 ana başlık, onlarca ara başlıkla seçtiği konuyu en ince detayına kadar inceliyor.

Bilim Kurgu Sinemasını Okumak – F. Neşe Kaplan / Gülin Terek Ünal

2011 yılında Derin Yayınları’ndan çıkan çift yazarlı bu kitap, bilimkurgu sinemasının nasıl okunması gerektiğini irdeliyor. Neşe Kaplan ve Gülin Terek Ünal, göstergebilimsel yönden yaklaştıkları bilimkurgu filmlerini çözümlemeye çalışıyorlar.

Kızıl Dünyalar – Mark Bould / China Mieville

2013 yılında Doruk Yayınları tarafından yayımlanan yazar kadrosu geniş olan bu kitap, adından da anlaşılacağı üzere, bilimkurgunun Marksizm ile ilişkisini sorguluyor. Onlarca yapıt üzerinde yapılan çalışmalar hem bilimkurgu okurları için hem de türe ilgi duyan diğer okurlar için bir kılavuz niteliği taşıyor.

Başka Dünyalar – Margaret Atwood

Kolektif Kitap’ın yayımladığı kitap 2014 tarihinden itibaren raflardaki yerini koruyor. Birçok bilimkurgu yapıtına imza atmış olan Margaret Atwood, bu yapıtında ise kendisinin sevdiği bilimkurgu yapıtlarına kısaca değiniyor. Bunun yanı sıra bilimkurguyla olan ilişkisini de okurlarına aktaran Atwood, kendince türün sınırlarına değinmeyi de ihmal etmiyor.

Fantastik ve Bilimkurgu – Seval Şahin / Banu Öztürk / Didem Ardalı Büyükarman

Bağlam Yayıncılık’ın “Araştırma Dizisi” kapsamında 2015’te yayımladığı bu yapıtta bilimkurgunun yanı sıra fantastik türüne de rastlamak mümkün. 10’dan fazla yazarın katılımıyla ortaya çıkan kitapta Türkiye’de bilimkurgunun gelişim süreci ve bilimkurgu eserlerinin Türkçe’ye kazandırılması ana temalarına ek olarak daha birçok konu bulunuyor.

Bilimkurgu – Mark Bould

Kolektif Kitap tarafından 2015’te çıkarılan 6 kitaplık bir set içinde yer alan kitap, bilimkurgu türüne ait sinema filmlerini birçok açıdan değerlendirmekle kalmıyor, aynı zamanda bu türün sinema için değerli bir alan olduğuna dikkat çekiyor. Mark Bould’un kaleme aldığı ve Sinan Okan ile Ertuğrul Genç’in çevirdiği bu kitap, sinemanın diğer dallarına ait öteki kitaplarla set olarak satılıyor fakat isteyenlerin tek olarak da alabilmeleri mümkün.

Bilim Kurgu Sineması (1900-1970) – N. Berk Çoker

Berk Çoker tarafından kaleme alınan ve 2 cilt olması planlanan kitaplardan ilki bilimkurgu sinemasının 1900-1970 yılları arasını kapsıyor. Seyyah Kitap tarafından 2016 yılında basılan kitapta bahsi geçen filmler dönem özellikleri dikkate alınarak kapsamlı bir şekilde ele alınıyor. 1970-2016 yılları arasını kapsayacak olan 2. cildin ise yakın bir zamanda çıkması bekleniyor.

Kıyametin Sineması (Post Apokaliptik Filmler) – Fatih Yürür

Fatih Yürür’ün kaleme aldığı kitapta bilimkurgunun alt temalarından biri olan “post apokaliptik” ekseninde birçok yazı bulmak mümkün. Yazar, özgün makaleler ve eleştirilerle bu türün sinemadaki yansımalarını çözümlemeye çalışıyor.