Bilimkurgu Kulübü Bu Sitede Gelecek Var!
Alexei Panshin, Cory Panshin’in eşi İngiliz yazar Alexei Adams Panshin’in (1940 – ) kullandığı mahlasıdır. Başlarda bir bilimkurgu hayranı olarak oldukça aktifti. Kayda değer miktarda yazdığı çalışmaları sebebiyle 1967 yılında “En İyi Amatör Bilimkurgu Yazarı” dalında Hugo ödülü aldı. İlk profesyonel işi, bir bilimkurgu olmayan A Piece of Pie (Kasım 1960, Seventeen)‘tı. Down to the Worlds of Men (Temmuz 1963, If) ile bilimkurgu hikâyeleri yayımlamaya başladı. Çok geçmeden aktif bir kurgu ve eleştiri yazarı haline geldi. Louis J. A. Adams ismiyle yayımlanan Dark Conception (Kasım 1964, F&SF) hikâyesini Joe L. Hensley ile birlikte kaleme aldı. Panshin’in kısa hikâyeleri Farewell to Yesterday’s Tomorrow (1976) ve Transmutations: A Book of Personal Alchemy (1968) kitaplarında derlendi. 1968’de Nebula ödülü kazanan ve Metis Bilimkurgu Serisi‘nde Ergenlik Ayini adıyla da yayımlanan ilk romanı Rite of Passage (Temmuz 1963, If) dikkate değer tek bilimkurgu eseridir.
Bu eser, neredeyse tüm nesil gemisi hikâyelerindeki temel ergenliğe geçiş yapısını hünerlice işleyen karmaşık ve ustaca yazılmış bir romandı. Dünya nüfus fazlası ve savaşlar sonucu kendini imha ettiğinde, sağ kalanlar ikiye ayrıldı: Galaksideki diğer gezegenleri kolonileştiren ve bu gezegenlerde tarıma ve geri teknolojiye dayalı bir hayat sürdüren kolonistler (“Çamur-yiyenler”) ve dev uzay gemilerinde bilim ve teknolojinin ürünlerini koruyan, ancak sıkı bir nüfus planlamasına dayalı, kapalı bir hayat sürdüren Gemi Halkı. Gemilerin nüfus planlaması sistemine göre, hayatta kalmanın tek yolu vardı: On dört yaşına geldiğinizde bir koloni gezegenine bırakılıp, bir ay süreyle hayatta kalmayı becermeniz gerekiyordu. Bu “Ergenlik Ayini”ni başarıyla geçenler, artık yetişkin sayılıyordu.
Panshin daha sonra, Torve the Trog adında acayip bir uzaylıyla yolculuk eden kibirli ve maceracı bir mültecinin uzayda geçen hikâyelerini ele aldığı Anthony Villiers serisini yazdı: Star Well (1968), The Thurb Revolution (1968) ve Masque World (1969). Ucuz dergi gelenekleriyle ve diğer bilimkurgu mecazlarıyla yaptığı muziplikler eğlenceli ve iyi niyetliydi. Leslie Charteris’in Saint’inin yankıları hoşa gitse de, nükteli canlılık ve bazı güzel felsefi düşünceler dışında bu seri Rite of Passage’ın enerjisinden yoksundu. Yine de bu üç kitap hayli cezbedici bulundu ve The Universal Pantograph isimli dördüncü kitabın beklentisi oluştu. Ancak Panshin, bir bilimkurgu yazarı olarak sessizliğe büründü. Eşi Cory Panshin ile beraber yazdıkları Earth Magic (1978) ise bir fantezi romanıydı.
Heinlein in Dimension: A Critical Analysis (1968) Robert A. Heinlein’ın işlerini ele alan geniş kapsamlı bir çalışma olarak bir yazar üzerine o güne kadar yazılmış belki de en titiz ve açık kitaptı. Kitap, yazarın kariyerini her eleştirmenin yaptığı üzere, diğerlerinden sonra ürettiği işlerin yüksek değerini tartışmaya açıp son eserlerinin daha değersiz olduğunu öne sürerek üç fazda inceliyordu (1940-1942, 1947-1958; 1958 sonrası). İlk koleksiyonunun önsözünde Panshin, eşi Cory Panshin’le bazı hikâyelerde işbirliği yaptığını ve 1975 sonrası bütün işlerinin altını birlikte imzalayacaklarını belirti. Panshin’lerin birlikte ürettiği eleştiri yazılarının çoğu, daha ziyade 1972 ve 1974 yılları arasında Fantastic dergisinde yayımlandı. Bunlarla beraber yazarların bazı diğer yazıları da SF in Dimension (1980) dergisinde yer buldu.
Fantastic dergisi için kaleme aldığı çalışmaları, önsözünü Carlo Pagetti’nin yazdığı Mondi interiori: Storia della Fantascienza [Interior Worlds]’da (1978) toplandı. Bu yazıların çoğu, daha sonra güncellenerek The World Beyond the Hill: Science Fiction and the Quest for Transcendence (1989)’ta tekrar bir araya getirildi. Özellikle E. E. “Doc” Smith ve A. E. Ven Vogt gibi eleştirel açıdan yok sayılan figürlerin detaylı yorumlarına yer verdi. Kitap, bilimkurgu türünün gelişimine dair kendi bakış açısından yaptığı yakın modellemeleriyle dikkate değerdi. Bu sayede Panshin çifti, Amerikan bilimkurgu tarihçileri arasındaki yerlerini almakta gecikmedi. Kitap, 1990’da hem Locus Ödülü hem de en iyi kurgu-dışı eser dalında Hugo ödülüne layık görüldü.
Hazırlayan: Uğurcan Sakızlı | Kaynak
