Bilimkurgu Kulübü Bu Sitede Gelecek Var!
Lüksemburg asıllı mucit, yazar ve birçok Amerikan bilimkurgu dergisinin editörü Hugo Gernsback, 16 Ağustos 1884’te Lüksemburg’ta doğup 19 Ağustos 1967’de New York’ta öldü. Yeni teknolojilerin edebi eserlerde kullanılması fikrinin öncüsü, bilimkurgunun (science fiction) isim babası ve Amazing Stories isimli prestijli derginin yayıncısıydı. Aynı zamanda kaleme aldığı RALPH 124C 41+ romanıyla da bilimkurgu edebiyatına klasik bir eser bahşetti. Doğduğu şehirde mühendislik eğitimi gördü, daha sonra bu eğitimini Avrupa’da farklı okullarda genişletti ve buralarda elektronik iletişim ve telefon sistemleri hakkında uzmanlık edindi.
1904’te, henüz sadece yirmi yaşındayken, mühendislik projelerini Avrupa’dan çok daha nitelikli bir şekilde devam ettirebileceği inancıyla Amerika Birleşik Devletleri’ne yerleşti. Vardıktan kısa bir süre sonra Electric Importing Company isimli telekomünikasyon şirketini kurdu ve şirket çok geçmeden elektrik alanındaki yeniliklerin öncülerinden biri oldu. Bunun farkında olan genç Gernsback, 1908 yılında Modern Electrics dergisini yayımlamaya başladı, bu dergi de yakın zamanda alanını genişletip yeni teknoloji hayranlarının ilgi odağı olacaktı. Bunlardan iki yıl önce, Amerikan toplumuna tamamen uyum sağlayan Gernsback, Rose Harvey ile evlenmişti. Bu olay ilerleyen yıllarda iki farklı kişiyle daha gerçekleşecekti: 1921’de Dorothy Kantrowitz’le ve 1951’de Mary Hancher’la.
Modern Electrics dergisinin kuruluş hikayesi epey ilginçtir. Aslında dergi Gernsback tarafından, ABD dışına çıkmamak ve yalnızca Electric Importing Company’nin çıkardığı ürünleri listelemek amacıyla başlatılmıştır. Electric Importing Company, Radio Shack ve onun gibi diğer radyo haberleşme ekipmanlarını dağıtmak için kurulmuşsa da ürettiği bu sade dergi zamanla çeşitli yerlerdeki teknoloji meraklılarının dikkatini çekti. 1911’de Gernsback, RALPH 124C 41+ isimli bir roman yayımladı. Zayıf edebi yönüne rağmen, günümüzde bilimkurgunun teknoloji odaklı klasik eserlerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Daha sonra adı Science and Invention’a dönüşen ve teknolojik gelişmelerle edebiyatı birleştiren başarılı dergi Electrical Experimentor (1913) ile Hugo Gernsback alanının en bilinen isimlerinden biri haline geldi. O dönemde Popular Science dergisi, Science and Invention’ın en azılı rakiplerinden biriydi. Ancak Hugo Gernsback’in yaratıcı bir fikri olarak, Science and Invention’ın sayfalarında saf teknolojik bilgiler değil, aynı zamanda okurların daha çok ilgi gösterdiği kısa bilimkurgu öyküleri de yayımlanıyordu.
1920’de benzer konseptte bir başka dergi (Radio News) daha kuran ve bilim-teknolojiyle harmanlanmış edebiyata ilginin giderek artığını fark eden Gernsback, 1925’te bilimkurgunun mihenk taşlarından biri haline gelecek olan Amazing Stories isimli dergiyi yayımlamaya başladı. Bununla ve daha önceden yayımladığı dergilerle Gernsback, kendisini bilim ve hayal gücünü ahenkle birleştiren bu yeni türün ana temsilcisi olarak kabul ettirdi. Okurlardan iltifat mektupları alan Amazing Stories, ilerleyen süreçte bir hayran kulübüne (1930), önemli bir bibliyografik repertuvara (1935) ve sonunda türün tüm destekçilerinin hararetli bir şekilde sohbet edebilecekleri bir Kongre’ye (1936) dönüştü. Bu dönemde Gernsback, toplumu gelişen teknolojinin yaratacağı değişimlere hazırlamaya çalışıyor ve kendini bu konuda bir eğitmen olarak görüyordu. Tabii bir yandan da kendi çalışmalarına devam ediyordu.
1920’lerin sonunda, televizyonun prototipi sayılabilecek bir proje hazırlamıştı. Yaşamı boyunca seksenden fazla icadın patentini aldı, bunların arasında radyo alıcısının atası sayılan kuru pil ve günümüz radarının bazı ilkel versiyonları da vardır. Lakin Hugo Gernsback’e asıl ününü kazandıran şey bunlardan hiçbiri değildir. Bu ün, 1929 yılında Amazing Stories’i takiben çıkardığı Science Wonder Stories dergisiyle ve bu dergide yayımlanan Herbert George Wells, Jules Verne, Edgar Allan Poe gibi yazarların öyküleriyle geldi. Ayrıca Gernsback, sonraki yıllarda Amazing Stories’in sayısız kapağını ve sayfasını süsleyen renkli ve yaratıcı gelecek düşlemelerinin sahibi karikatürist Frank Rudolph Paul’la iş birliği yapmayı akıl edecek kadar da zeki bir insandı.
1920’ler ve 1930’lardaki en önemli dergilerin yayımcısı olarak ün salan Gernsback, birtakım karmaşık yayımcılık işleri sonucu Amazing Stories’in yönetiminden çıkarıldı. Bu derginin de bir süre sonra en az onun kadar sağlam bir dergi olan Astounding tarafından pabucu dama atıldı. Hugo Gernsback, Thrilling Wonder Stories ve Air Wonder Stories gibi bazı dergiler çıkarmaya devam etti, ancak Amazing Stories’in ününe hiçbir zaman kavuşamadı.
1934’te “Bilimkurgu Ligi”nin kurucusu olarak, 1954’te de bilimsel ve teknolojik gelişmelere katkıları sebebiyle Lüksemburg Arşidüşes’i Charlotte tarafından onore edildi. Bilimkurgu Kongresi, bundan altı yıl sonra Gernsback’ı türün “babalarından” biri ilan etti ve günümüzde alanının en prestijli organizasyonu sayılan Hugo Ödülleri‘ne ismini vererek ölümsüzleştirdi.
Hazırlayan: Ufuk Cem Çakır | Kaynak
