Dünü ve Bugünüyle Bitcoin

90’lı yılların başlarında matematik, kriptografi, bilgisayar bilimi, hatta siyasi ve felsefi tartışmaları da içeren teknik konuları görüşmek için düzenli buluşmalar tertiplendi. Tartışmaları besleyen ana felsefi damar ise liberteryenizmdi. Kuşkusuz liberteryen görüş, devletsiz ya da devlet müdahalesinin az olduğu bir toplum modelini savunan pek çok çağdaş akıma çıkış noktası teşkil ediyordu.

Bu çağdaş akımlardan biri de siberpunk hareketiydi. Siberpunk hareketi, güçlü çevrimiçi gizlilik ve güçlü şifreleme ile insanların birbirleriyle etkileşim kurma biçimini yeniden düzenleyebileceğine inanıyordu. Siberpunkçıların düşüncesine göre, insanlar kendilerini ve çıkarlarını hükümetten daha etkin bir şekilde koruyabilirdi. Hatta resmi bir manifesto bile yayımladılar. Bu grupların birçoğu, anti-kapitalistti ve tüm büyük şirketleri ‘kötülük’ olarak değerlendiriyordu.

Önceki Dijital Para Denemeleri

Elektronik veya dijital para / ödeme sistemi hiçbir zaman tam olarak gerçekleşemedi, ama geçtiğimiz 30 sene boyunca bir sürü denemede bulunuldu. Paypal bunlardan ciddi anlamda en başarılı olanıydı ve geniş anlamda bir kullanım alanı elde etti. Çoğu denemenin başarısızlıkla sonuçlanma nedenini ise şöyle sıralayabiliriz:

• Hepsinin en büyük ortak problemi merkezileşmiş bir yapıya sahip olmasıydı. Eninde sonunda organizasyon içindeki bir otorite merkezi, kontrolü ele geçiriyordu. Birçok sistemde çeşitli örgütlenme tipleri vardı, fakat hiçbirinde gerçek anlamda dengeli bir sistem yoktu.
• Güvenliğin düşük olması ve çift harcama konusunda düzgün bir çözüm getirememeleri de bir başka neden olarak karşımıza çıkıyor.
• Banka lobilerinin bu sistemlere baskı yapması ve karmaşık devlet regülasyonları.
• Kullanımlarının ya zor ya da geniş bir alanda geçerli olmaması; pahalı ve karmaşık gelmesi gibi sebeplerden dolayı kullanıcının gözünü korkutmaları.
• Bazılarının gerçekten dolandırıcılık olması, birçoğunun ciddi bir iş modeli sunamaması ya da çoğu insanın bu tip modele güvenmemesi. Kimse Satoshi Nakamoto‘nun kim olduğunu hala bilmiyor örneğin.

Bitcoin’in Yaratıcıları

Bitcoin’in ortaya çıkışındaki gizem efsaneleri anımsatıyor. Kimliği gizli bir kişi veya birkaç kişiden oluşan bir grup, eşler arası elektronik bir ödeme, yani dijital parayı ürettiklerini açıklayan bir bildiri yayımladılar. Liberteryenler, hackerlar, kriptobilimciler hatta geleneksel yazılımcılar bile sisteme ilk geçiş yapanlar oldu. En önemlileri Hal Finney ve Gavin Andresen‘di. İlk Bitcoin “bloğu” 3 Ocak 2009’da “madenden” çıkarıldı ve “Başlangıç Bloğu” olarak adlandırıldı (Genesis; İlk İncil). Sonrasında Bitcoin kullanılarak gerçek alışverişler yapıldı (10000 Bitcoine karşılık 1 pizza alabiliyordunuz; bu meblağın şimdiki değeri ise kırk üç milyon dolar). Takibinde Bitcoin değiş tokuşu yapılabilecek sistemler ortaya çıktı, bundan sonrasında da devamı geldi. Bazı medya organları Satoshi’nin kim olduğunu ortaya çıkardığını söyledi ama bunu kanıtlayabilecek bir şey ileri süremedi. İleri sürülen kanıtlarsa ikinci dereceden şeylerdi. Bu kişiler de zaten kriptogtafi ve matematik alanında çalışan kimselerdi.

Satoshi hala kimliğini gizli tutuyor, nedenlerinden biri kişisel güvenlik (ilk günlerinden beri çok sayıda bitcoini var), diğer bir neden ise devletten çekiniyor olması (çünkü daha önceden yeni bir para birimi çıkarmaya çalışanların hepsi hapse atıldı). Bugün Bitcoin ve Block chain neredeyse eş anlamlı hale geldi, zaten ilk bildiride de “Block chain” diye bir ibare kullanılmamıştı; kullanılan terim “bloklardan oluşan zincir” anlamında “Chain of Blocks” idi. Aslında Satoshi sadece elektronik bir ödeme istemi yaratmak istemişti. Block chain’in gücü, daha sonra “şeytani” firmaların onun potansiyelini fark etmesi ile başladı.

Bitcoin bir Sahtekarlık mı?

Ana akım medya, Bitcoini hep kötü yönleri ile gündeme getirdi. Bugün her ne kadar yaygınlaşsa da, Bitcoin’in hala büyük bir marka sorunu var ve bir sürü insan tarafından sahtekarlık olarak görülmeye devam ediyor. Şöyle bir analoji ile durumu aydınlatmaya çalışalım. Grip için belirli ilaçlar var. Ancak bazı insanlar bu ilaçlardan uyuşturucu yapıyorlar diyelim. Şimdi bazı insanlar kötü niyetle kullanıyor diye bu ilaçlar gerçekten kötü mü oluyor?

Günümüzde Bitcoin alışverişleri halka açık ama kullanıcıların bilgileri gizli. Bundan dolayı “derin web” bitcoine ilk uyum sağlayanlardan biri oldu. Bugün çoğu insan Bitcoin’i bir sahtekarlık değil, tam aksine bir devrim olarak görüyor.

Hazırlayan: Emre Karadeniz | Kaynak