Bilimkurgu Kulübü Bu Sitede Gelecek Var!
Joseph Kittinger, Temmuz 1928’de Tampa, Florida’da doğdu. 21 yaşında havacılık öğrenci programı aracılığıyla Hava Kuvvetleri’ne girdi ve 1950’de pilot olarak yetkinliğini alıp brövesini kazandı. Hava Kuvvetleri Füze Geliştirme Merkezi’ne katıldığı 1953 yılına kadar Almanya’da P-51 savaş uçaklarıyla uçtu. Burada deneysel uçaklar kullandı ve tıbbı havacılık araştırmaları yürüttü. Daha sonraları bir muhabire, daha fazla uçuş süresinin cazibesi ve potansiyel “macera” nedeniyle bu geçişi yaptığını söyledi.
Kittinger, merkezdeki faaliyetleri arasında sıfır yerçekimi görevlerinde uçmak ve araştırmacı arkadaşı John Stapp tarafından yapılan yüksek hızlı roket kızağı denemeleri için takip uçuşları gerçekleştirmek de vardı. ABD’nin insanlı uzay görevlerine hazırlanırken kozmik radyasyonun insan fizyolojisi üzerindeki etkilerini incelemek adına yürüttüğü “Projects Man High” ve “Mile High”a katıldı. “Mile High One” adlı balonun pilotu olan Kittinger, uzaya giden yolun yaklaşık dörtte biri kadar, 96.000 feet (yaklaşık 30 km) yüksekliğe ulaştı. Bu çalışmasıyla Seçkin Uçan Haç madalyası aldı.
1959’dan 1960’a kadar süren Excelsior Projesi, bir insanın aşırı yüksek irtifadan fırlatıldığında hayatta kalma yeteneğini araştırmayı amaçlıyordu. Kittinger, uzay giysisi giyerek Excelsior I, II ve III’ten sırasıyla 76.000, 74.000 ve 102.800 feet yükseklikten atladı; sonuncusu Dünya yüzeyinden yaklaşık 31.3 km yukarıdaydı. Excelsior I görevi tam bir felaketti ve drogue (frenleme ve stabilizasyonu sağlayan paraşüt) paraşüt hattının vücuduna dolanması yüzünden 22 G’ye ulaşan dönüş ivmelenmesiyle bayıldı ve neredeyse ölüyordu. Otomatik yedek paraşüt sayesinde kurtuldu.
Son rekor tırmanışında, sağ eldivenine gereken basıncın verilmediğini fark etti ve 2014’te Air & Space Forces Magazine‘e, düşük atmosfer basıncı nedeniyle elinin “iki katına çıktığını” söyledi. Ayrıca hava hortumunun kaskın boyun kısmına itilmesi sonucu bir kez daha neredeyse boğuluyordu. Neyse ki, uçuşun zirvesine doğru hava hortumu tekrar serbest kalınca ölümden döndü. Atlayış sırasında ortam sıcaklığı -70 Celsius dereceydi. Son görevinde, en yüksek balon tırmanışı, en uzun paraşütle serbest düşüş (yaklaşık 42 km) ve atmosferde uçaksız hareket eden bir insanın en yüksek hızı (saatte 988 km) rekorlarını kırdı.
Görevler aynı zamanda düşük hava yoğunluğuna sahip atmosferik bölgeleri ve yüksek hızda fırlatma için geliştirilmiş paraşüt tasarımını test etmeyi de amaçlıyordu. Kittinger, 2014’te bir muhabire, “Hedeflerden biri,” demişti, “çok yüksek irtifadan kaçmanın bir yolunu bulmaktı.” Araştırmalar ve deneyimler, yüksek irtifada veya aşırı hızda uçuş yaparken fırlatılan pilotların tehlikeli dönüşlere ve savrulmalara girdiğini göstermişti. “Araştırma sonucunda ortaya çıkan frenleme paraşütü tasarımı bugün hâlâ kullanılıyor; her fırlatma koltuğunda bulunuyor. Bu, beni ve ekibimi çok gururlandırıyor çünkü buna biz katkıda bulunduk,” dedi.
Kittinger’ın rekor atlayışını yaptıktan sonra otomatik olarak çekilen bir fotoğrafı Life dergis’nin kapağında yer aldı. Ayrıca televizyonda “The Ed Sullivan Show” ve “What’s My Line” programlarında maceralarını anlattı. 1960 yılında Kittinger, “havacılıktaki olağanüstü başarılarından” dolayı Harmon Trophy ödülünü doğrudan Başkan Dwight Eisenhower’dan aldı. Son yüksek irtifa balon uçuşunu 1962’de Project Stargazer ile yaptı; bu uçuşta iki kişilik bir mürettebatın parçası olarak yüksek irtifa balonlarından astronomik araştırmalar yapmanın fizibilitesini inceledi.
1963’te muharebe hava kuvvetlerine geri dönen Kittinger, Vietnam’a gitti ve burada iki donem A-26 Invader uçurdu. Almanya’da ABD Hava Kuvvetleri savaş pilotu olarak görev yaptıktan sonra, 1971’de Güneydoğu Asya’ya döndü ve Udorn Tayland Kraliyet Hava Kuvvetleri Üssü’nden F-4 Phantom’larla uçtu. 555. Savaş Filosu”nu komuta etti. Kittinger, 1 Mart 1972’de müttefik kara kuvvetlerine saldıran “sayıca fazla düşman uçağı” ile çatışmaya girerek bir MiG-21 düşürdü. Ancak iki ay sonra, arka koltukta oturan Teğmen William Reich ile birlikte vuruldu ve esir alındı. Kötü şöhretli “Hanoi Hilton”da savaş esiri olarak 321 gün geçirdi, defalarca işkenceye uğradı ve bir süre mahkûmların komutanı olarak görev yaptı. Kittinger, ek protein elde etmek için fare yakalama konusunda beceri kazandı ve diğer mahkûmlara dini törenler ve tatbikatlarda liderlik etti.
1973’te Paris Barış Anlaşması’nın ardından Eve Dönüş Operasyonu kapsamında ülkesine geri gönderildi. Kittinger, 2014’te şöyle demişti: “Serbest bırakılacağımızdan hiçbir zaman şüphe duymadık. Sahip olduklarımızın kıymetini bilmek bizi daha iyi Amerikalılar yaptı. Savaş esiri olmak hayat değiştiriyordu.” Bir savaş esiri olarak gösterdiği kahramanlık nedeniyle ikinci Gümüş Yıldız aldı. Göreve döndüğünde Hava Harp Okulu’na katıldı ve ardından USAFE’de Kanat Komutan Yardımcısı olarak görev yaptı. Temmuz 1978’de Hava Kuvvetleri’nden Albay olarak emekliliğe ayrıldı ve 29 yıllık hizmetinde 7.600’den fazla uçuş saati ve 483 savaş görevi biriktirdi.
Kittinger emeklilik döneminde de uçak ve balon uçurmaya devam etti ve 9.100’den fazla uçuş saati daha biriktirdi. Eylül 1984’te, Maine’den İtalya’ya uçarak Atlantik Okyanusu’nu helyum balonuyla tek başına geçen ilk kişi oldu ve burada zorunlu iniş yaparak ayağını kırdı. O yıl Ulusal Havacılık Onur Listesi’ne seçildi. O zamanlar U.S. News ve World Report’a şunları söylemişti: “Hayat bir maceradır ve ben bir maceracıyım. Sadece yapmalısın. Bu Amerika’nın yoludur.” 2008 yılında yaşam boyu başarılarından dolayı Ulusal Hava ve Uzay Müzesi (National Air and Space Museum Award) Ödülü’nü aldı.
Paraşütle atlama rekorlarını kırmak isteyen pek çok kişinin yardım taleplerini (ya bu girişim için hazırlıklı olmadıkları ya da gerekli ekipman yatırımını yapamadıkları için) geri çevirdikten sonra, Red Bull tarafından desteklenen Felix Baumgartner‘a yardım etmeyi kabul etti. Kittinger, 2012 girişiminin tasarımına danışmanlık yapmanın yanı sıra, Baumgartner için “kapsül iletişimcisi” olarak görev yaptı; gondoldaki tırmanış ve Baumgartner’ın ses hızını aşarak saatte 13,420 km hıza ulaştığı yaklaşık 38.6 km’lik atlayış boyunca onunla iletişimde kaldı. Baumgartner, Kittinger’a göre daha yüksekten atlamasına rağmen paraşütünü Kittinger’ın hâlâ geçerli olan serbest düşüş rekorunun birkaç saniye gerisinde açtı. Anısına Orlando, Florida’daki bir parka adı verildi ve parkın merkezine de Vietnam’daki uçağının rengine boyanmış bir F-4 yerleştirildi. 2011’de Kittinger, Craig Ryan’la birlikte yazdığı “Come Up and Get Me” adlı bir otobiyografi yayımladı. Kitabın önsözü Apollo Ay yürüyüşçüsü Neil Armstrong tarafından yazıldı. 9 Aralık 2022’de 94 yaşında hayata gözlerini yumdu.
