Stoughton, Massachusetts’da Software mühendisi olan Rich Yampell, Washington’da bir partiye katılır ve duyduğu konuşmalar ona çok ilginç gelir. Rich Yampell’in aktardığına göre “Klingonca konuşanların tümü masanın bir yanında toplanmışlardı ve başka kimse ne söylediklerini anlamıyordu.”
Klingonca? Evet Klingonca. Star Trek filmlerinde ve TV dizilerinde kavgacı ve kırışık alınlı karakterlerce kullanılan dil. Klingonca, pek çok boğuk ve tükürük saçılmasına sebep olan ıslığa benzer sesin bulunduğu bir dil olup biraz Japonca‘ya biraz da İbranice ile karışık bir Alman lehçesi olan Eskenazi diline benzemektedir. (Klingoncayı yeni öğrenenlere bir mendil taşımaları tavsiye edilir.) Savaşçı bir kültürün özelliği olarak Klingonca’da “güzel”, “hoş” veya “merhaba” için bile bir karşılık yoktur. Standart karşılama sözcüğü “nuqneH“dir (Ne istiyorsun?). Fakat “Teslim ol, yoksa ölürsün” demek istiyorsanız ve bu ifadeye yakışır sertlikte bir ses tonunun hayalini kuruyorsanız, Klingonca’nın sizin için en ideal dil olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz!
1980’lerin ortalarında sıfırdan yaratıldığı düşünülürse, Klingonca’nın gerçek bir dil olmakla kalmayıp aynı zamanda evrende en çabuk yayılan dil olduğu da ortaya çıkar. Bu dil TV programları için manşetler ve isimler üreten Marc Okrand adında bir linguist tarafından oluşturulmuştur. Star Trek II filminin prodüktörleri, film için bir Vulcan diyaloğunu yazdırmak üzere doktora yapmış bir dil bilimci ararken, Marc Okrand tesadüfen Paramount‘ın kafeteryasında bir arkadaşıyla öğle yemeği yemektedir. Böylece karşılaşırlar ve Okrand onlara yardım etmeyi kabul eder.
Spock’ın ana dili Vulkanca hiçbir zaman çok ilgi çekmez. Fakat Okrand, Star Trek III’teki Klingon diyaloğu için bir yıl sonra tekrar geri çağrıldığında bu sefer işini beklenenden çok daha ciddiye alır ve her ne kadar insana doğallıktan uzak gelse de linguistik açıdan ayakları yere basan, zengin kelime haznesi ile karmaşık gramer kurallarına sahip bir dil yaratmayı başarır. Mesela Klingonca cümlelerde acayip bir nesne-fiil-özne sırası gözlenmektedir. 1985’te Okrand, 250.000 adet kelime içeren bir Klingonca sözlük yayımlamıştır ve kitap hala basılmaktadır. 1992 sonbaharında “Klingonca Konuşmalar” isimli ses bantları çıkartmıştır ve bu bantlar da yoğun şekilde alıcı bulmuştur. Söz konusu bantlarda, Okrand ve Star Trek’te Klingon ırkına mensup Worf karakterini canlandıran Michael Dorn arasında geçen diyaloglar yer almaktadır. İkili bu diyaloglarda, Klingon dilinde düşmana nasıl hakaret edilebileceğini, nasıl kötü söz söyleneceğini ve hatta banyonun nerede olduğunun nasıl sorulabileceğini öğretmektedirler.
Bu ürünlerin ticari başarısı, Star Trek’in çok büyük bir hayran kitlesine sahip olduğu göz önüne alındığında şaşırtıcı değildir. Fakat Okrand ve yayıncısı Simo Schuster’ı asıl şaşırtan şey, tüm güçlüğüne rağmen insanların bu dili öğrenmeye çalışıp konuşmalarıdır. Klingon diline gönül vermiş insanlar tarafından M.I.T. (Massachusetts Institute of Technology), Northeastern Illinois ve bazı diğer üniversitelerde, resmi olmayan Klingonca dersleri verilmektedir. Dahası bir Klingon Dili Enstitüsü de bulunmaktadır.
Yeni Başlayanlar İçin Klingonca
Klingonca konuşur musunuz? | tlhIngan Hol Dajatlh’a’ | Okunuşu: Tungan khol da-JaH-A
İyi bir restoran nerededir? | nugDag oH Qe’ QaQe’ | Okunuşu: Nook-dak okh kkhc KKHAKKH-e
Banyo nerede? | nugDag olt puchga”e’ | NOOK-dak okh pooch-PA-e
Anlamıyorum. | Jlyajbe | Okunuşu: ji-YAJ-be
Kayboldum. | jlHtaHbagh naDev vlSovbe’ | Okunuşu: JlKH-takh-bogh na-DEV vi-shov-Be
Beni gemiye ışınlayın. | Hljol | Okunuşu: klıi-JOL
Teslim ol yoksa ölürsün! | bljcghbe’chugh vaj blHegh | Okunuşu: bi-jegh-BE-choogh vaj bi KHEGH
Hazırlayan: İlker Şimşek