Bilimkurgu Kulübü Bu Sitede Gelecek Var!
Küresel nükleer savaştan dev bir asteroite kadar, dünyadaki insan yaşamının aniden sona erebileceğini hayal etmek zor değil. Ancak hayatta kalanların da olacağını varsayarsak, türümüzü devam ettirebilmek için kaç kişi gerekirdi?
Kısa cevap, duruma göre değişkenlik gösterebilir. Farklı felaketler hayatta kalan insanların devam edebilmesi için farklı koşullar yaratacaktır. Örneğin bir nükleer savaş ufak bir buzul dönemini tetikleyebilir. Sağ kurtulanlar radyasyona maruz kalmak bir yana, dondurucu soğuklarda küresel bir kıtlıkla da boğuşabilirler. Ancak bu koşullardan bazılarını bir kenara koyup nüfusa odaklandığımızda, bugün hayatta olan 8 milyar insandan çok daha azıyla asgari olarak insan türü hayatta kalabilir.
Oregon’daki Portland Eyalet Üniversitesi Antropoloji Bölümü’nde yardımcı doçent olan Cameron Smith, Live Science’a verdiği demeçte şöyle diyor:
“Yüzlü sayılardaki bir nüfusla muhtemelen yüzyıllarca hayatta kalabilirsiniz. Tarihte bu türden birçok küçük popülasyon yüzyıllar ve belki de bin yıllar boyunca hayatta kalmayı başardı.”
Smith’in erken insan uygarlıkları ve uzay kolonizasyonu konusundaki araştırması, ona kıyamette hayatta kalma umutlarımız hakkında oldukça iyi bir fikir veriyor. Yiyeceklerinin neredeyse tamamını ithal ettikleri ve elektriğe büyük ölçüde bağımlı oldukları için, küresel uygarlığın parçalanması durumunda büyük şehirlerin en savunmasız yerler olacağını düşünüyor. Bu nedenle hayatta kalan popülasyon, kaynakları bulabilmek için büyük olasılıkla etrafa yayılacaktır.
Smith’e göre erken Neolitik dönemde (yaklaşık 12.000 yıl önce son buzul çağının sona erdiği zamandan başlayarak), insanlar çiftçiliğe başladığında, dünya çapında nüfusları yüzlü sayılardan yaklaşık 1000 kişiye kadar değişen birçok küçük köy vardı.
“Bunlar oldukça bağımsız nüfuslardı, ancak diğer köylerle de üreme ve evlilik bağlantıları olduğundan şüpheleniyorum. Ve kıyamet senaryosunda, aynı şeyin olacağını hayal ediyorum.”
Smith, sadece birkaç yüz kişiden oluşan ve hayatta kalmayı başaran bir nüfusun, üreme sistemini sürdürmenin bir yolunu bulacağını düşünüyor. Çünkü uzak veya yakın akraba bireyler arasında üreme, küçük popülasyonların karşılaştığı en büyük zorluklardan biri. Akraba evliliklerinin olumsuz sonuçları, 16. ve 17. yüzyıllarda İspanya’yı yöneten İspanyol Habsburg hanedanının düşüşüyle gösterilebilir. Hanedan, 1700’e kadar aile içi evliliği düzenli olarak sürdürmüş ve bu durum kısır ve yüzü deforme şekilde doğan King Charles II ile sona ermişti.
Benzer bir senaryo, bir kıyametin ardından sınırlı üreme seçeneklerine sahip azalan bir insan popülasyonunun da başına gelebilir. Zira “etkili popülasyon büyüklüğü” olarak bilinen başarılı bir melezlemenin gerçekleşmesi için karşı cinsten yeterli sayıda üreme çağındaki birey de gerekli.
İnsanlar, kıyametin geldiğini görürlerse potansiyel olarak popülasyonları bir kıyamet gününde hayatta kalmaya hazırlayabilirler. Tarafsız bir düşünce kuruluşu olan Global Catastrophic Risk Institute’un kurucu ortağı ve yönetici direktörü Seth Baum, küresel felaketlerin meydana gelme riskini hesaplıyor. Ayrıca Baum’un araştırması, meydana gelen küresel bir felaket durumunda insanları korumak için sığınaklar inşa etme olasılığını da içeriyor. Baum, Live Science’a verdiği demeçte, “Bir felaket olacaksa, bu güvenlik önlemlerinden bazılarının yerinde olmasını isteriz, böylece en azından bir popülasyon devam edebilir, bir miktar insan uygarlığı devam ettirebilir,” diyor.
Ona göre, herhangi bir sığınakta önemli faktörlerden biri, gruba zarar veren her ne ise ondan kendilerini izole etme yeteneğidir. Örneğin, Yeni Zelanda ve Avustralya gibi bazı ada ülkeleri, koronavirüs pandemisi sırasında virüsü çoğunlukla dışarıda tutarak etkili bir şekilde kendilerini büyük ölçekli sığınaklara dönüştürdüler. Baum, bunun bir adım ötesinin ise dünyada bir yerde özel bir felaket sığınağına sahip olmak olacağını söylüyor. Bu varsayımsal sığınağı, dünyanın tohumlarının yedeklerini bir dağın içinde güvende tutan Norveç’in Svalbard kentindeki Küresel Tohum Kasası ile özdeşleştiriyor.
Peki, bir kıyamet senaryosundan kaçınmak için insanların bir gök cismine veya gezegene kaçmayı başardığı varsayımsal bir durumda, uzayda hayatta kalmak için gereken minimum insan sayısı nedir? Sadece 98 kişilik bir başlangıç ekibi, Proxima Centauri’nin yörüngesinde dönen ve potansiyel olarak yaşanabilir Dünya benzeri bir ötegezegen olan Proxima Centauri b’ye 6300 yıllık bir yolculuk için (mevcut teknoloji ile mümkün olan hızlarda) yeterli olacaktır. Proxima Centauri b ekibi, rastgele seçilmiş 98 insan örneğinden değil, genlerini aktarmaya hazır 49 alakasız üreme çiftinden oluşacaktır. Belli koşullar altında popülasyon zamanla genetik olarak çeşitli ve sağlıklı kalabilecektir. Ancak yine de mürettebat içi üremenin izlenmesi ve kısıtlanması gerekecektir.
Ayrıca Fransa’daki Strasbourg Üniversitesi’nde uzay antropolojisi üzerine çalışan astrofizikçi Frédéric Marin ve meslektaşları tarafından Şubat ayında yayınlanan bir takip çalışmasına göre, daha fazla üreme çiftiyle genetik çeşitliliklerini koruma olasılıkları daha yüksek olacağından, 500 kişilik daha büyük bir başlangıç ekibi muhtemelen daha güvenli bir seçim gibi görünüyor.
