Edebiyat Üzerine

Gelecekte her şey mümkün olabilir. Günün birinde jetpack ya da uçan arabaları kullanabiliriz. Bunun yanı sıra, vücutlarımızı da yeni baştan şekillendirebiliriz. Bilimkurgu eserlerinde cinsiyet değişimi ile ilgili konular bulmak oldukça olası. Ama bu tip hikayeler transeksüel insanların yaşadıklarını ne kadar yansıtıyor? Transeksüel olmayan insanlar için bu tip konuları anlamaları açısından yardımcı oluyor mu? Ya da başka bir şeyler mi oluyor? …

Genel olarak sözcük sayısı 1.000 ile 7.500 arasında olan anlatıya “kısa öykü” diyoruz. “Roman sayıyla kazanır, kısa öykü nakavtla,” diyor Julio Cortazar. Sanırım kısa öyküyle ilgili bugüne kadar söylenmiş en doğru sözdür. Aynı şey şiir ve fıkra için de geçerlidir sanırım. Bir metin ne kadar kısaysa, o kadar güçlü olmak zorundadır. Bu nedenle tıpkı bir fotoğrafta olduğu gibi, siyahla beyaz …

Yıllardan beri “Türkiye’de bilimkurgu sineması neden gelişmiyor?” sorusu üzerine tartışmalar dönüyor. Konu sinema değil ama tartışmaların ucu bir şekilde bilimkurgu edebiyatına dokunuyor. Şahsen Türk sinemasının bir bilimkurgu yapımını finanse edebilecek kapasiteye sahip olduğunu düşünüyorum. Hatta şunu da ekleyeyim: Şayet kapasite konusunda yanılıyorsam, Türk sineması bu kapasiteyi tedarik edebilecek bütçeye sahip. Genellikle bu sorunun yanıtı, ”bu türden bir yapımı hayata geçirecek …

Bu yazının ilginç bir hikâyesi var; en azından benim için. Şiir, tiyatro oyunu, öykü, roman; ne türde yazarsanız yazın şunu iyi bilirsiniz: Edebi türler, size dilin olağan sınırları dışında sözler etmenizi sağlar. Nazım Hikmet’in[1] lügatinden kelimelerle ifade edersem, “maveradan ses duyar” ve “satırların nescine koyarsınız, o anlaşılmayan şeyi.” Benim de aklımda, ancak bir roman genişliğinde ve derinliğinde ifade edebileceğimi düşündüğüm …

Frank Herbert‘ın Dune‘u en çok satan bilimkurgu eserlerinden biridir. Dune kurgusal dünyası, gerçek dünya ile kaynak kullanımı ve çevre manipülasyonu gibi konularda birçok paralellik barındırır. Su kıtlığı ve nüfus fazlalığının yanı sıra, yaşanan çevrenin insanların huy ve kişiliklerini nasıl değiştirdiğine dair birçok olayda gerçek dünyadan örneklendirmeler vardır. Herbert’ın kendisi de bir bakıma çevreci sayılırdı. Ailesi ile birlikte Washington’da yaşadığı dönemlerde …

20. yüzyılın en büyük bilimkurgu yazarlarından Isaac Asimov, günümüzdeki adıyla “zincirleme göç” hareketinin bir parçası olarak ailesi ile birlikte Amerika’ya yerleşti. 1920’de Sovyetler Birliği’nde doğan yazar, Dolu Dolu Yaşadım (It’s Been A Good Life) adlı otobiyografisinde ailesinin nasıl Amerika’ya göç etmeye karar verdiğini şu sözlerle belirtmişti: “1922’de kız kardeşim Marcia doğduktan sonra babam Amerika Birleşik Devletleri’ne göç etmeye karar verdi. Annemin …

Yazmayı sevip de okumaktan hoşlanmayan biri olabileceğini düşünemiyorum. Her yazar işe önce başkasının yarattığı dünyaları keşfederek, o dünyalarda keyifle vakit geçirerek, o dünyalar tarafından ele geçirilerek başlar ne de olsa. Kalemi kâğıdı eline alıp kendi dünyalarını yaratması sonraki adımdır. İlk başlarda bu dünyalar, okuyup etkisi altında kaldığı dünyalarla benzerlik gösterebilir. Kurduğu dünyaları anlatan ses, kendi sesi değil de okuduğu yazarların …

Kitap okumanın faydası devamlı olarak tekrar edilen ve üzerinde tartışılan bir konu. Kitap okumanın faziletinden, okuyan insanın erdeminden ve bilgiyi aktarmanın kıymetinden durmadan dem vuruluyor. Oysaki okumak yalnızca bilginin biriktirilmesinden ya da boş zamanın giderilmesi için iştigal edilen bir eylemden ibaret değildir. Nitekim, “Hobileriniz ne diye?” sorulduğunda, “Kitap okumak,” diye cevaplamak okumayı aşağılamanın yanında, kişinin eylem ile alakalı algısının da …

Ufuk açıcı kültür teorisyeni Fredric Jameson, bilimkurgunun uçuk ve boş bir eğlenceden daha fazlası olduğunu savunur. Yüzüklerin Efendisi ve Harry Potter’ın geçmişteki kutsal fantezileri yansıttığına benzer bir şekilde bilimkurgu da gelecekle ilgili duyduğumuz endişeleri ve umutları yansıtır. Bu yansıma özellikle gelecekle ilişkimizin çarpıcı bir biçimde değiştiği post-modern kültür içerisinde önemlidir. Geçmiş medeniyetler için zaman döngüseldir. Gelecek ise tek tek insanlar …

“Yer Açın! Yer Açın!” dikkat çekici bir eser. Aslında bir bilimkurgudan ziyade distopya. Adından anlaşılacağı gibi konusu pek de iç açıcı değil. Aşırı nüfus, kıtlık, susuzluk, duyarsızlık. Kitabı okurken adeta susuyorsunuz, sayfalarını çevirirken elinizin kirlendiğini hissediyorsunuz. Sonra dehşete kapılıyorsunuz; ya böyle olursa? Olmaması için bir antitez göremiyorsunuz. Yok. İlla böyle olacak. Bu gelecek. Böyle olmalı. Çünkü nüfus hızla artıyor, sıcaklıklar …