Edebiyat Üzerine

60’lardan 90’lı yılların ortalarına kadar Türkiye’de bilimkurguya dair genel kanı çocuk işi olduğu yönündeydi. Bunda Binbir Roman, Çocuk Haftası, Doğan Kardeş ve Milliyet Çocuk gibi yerli neşriyatların yanı sıra çocukların hayal gücüne seslenen Baytekin (Flash Gordon), Ateş Top(u), Zero X gibi yabancı çizgi romanların da payı büyüktü. Bu arada, 1969’da Ay’a ayak basılması ve 1970’lerden itibaren TRT’de Uzay Yolu dizisinin …

Yirminci yüzyılın bilimsel ve evrimsel zaman ölçeklerini benimseyen bilimkurgu, gezegeni bizden önce var olmuş ve muhtemelen bizden sonra da var olacak bir şey olarak düşünmeye çoktan başladı. İklim değişikliği fikri ortaya çıkmadan önce bile bilimkurgu, türümüzün yok oluşuna sebep olabilecek dünyevi felaketlerin vizyonlarını hayallerden kelimelere aktararak bizlere sunuyordu. Dünyanın bir bilimkurgu filmine dönüştüğünü artık söylememize bile gerek yok. Zaten hâlihazırda …

Erasmus, Butleryan Cihadı öncesi ve sonrasında Omnius‘un emri altında görevini yerine getiren, ancak diğerlerinden daha farklı ve bağımsız bir robottu. Butleryan Cihadı’nın başlatılmasında ve yayılmasında kritik bir rol oynadı. Daha sonra, ikinci senkronize imparatorluk sırasında Erasmus, Kralizec çağının sonunda büyük karışıklığa yol açan bir unsura dönüştü. Erasmus’un Doğuşu (500 BG) Erasmus, uzun yıllar Omnius’un yönetimindeki sayısız senkronize robottan biri olarak …

Trisolaris‘in zeki canlıları büyük bir problemle karşı karşıya: Gezegenleri, üç yıldızın etrafında kararlı olmayan bir yörüngeye sahip. Gezegenin iklimi, yaşama uygun istikrarlı dönemler ile tüm nüfusun uykuya zorlandığı aşırı sıcak veya soğuk dönemler arasında vahşi ve öngörülemez şekilde değişiyor. Durumu daha da kötüleştiren şey ise gezegenin üç yıldızdan birine çarpma ihtimalinin sadece bir zaman meselesi olması. Trisolarlılar, yaşanabilir bir gezegeni …

Dune evreni, günümüzden 20.000 yıl sonrasına uzanan zaman çizelgesiyle gelmiş geçmiş en iddialı bilimkurgu evrenlerinden biri. Denis Villeneuve‘ün 2021 tarihli uyarlaması Dune, serideki ilk kitabın yarısını konu alıyor, asil Atreides Hanedanı’nın Arrakis gezegenine gelişine odaklanıyordu. 10191 yılında gerçekleşen bu olay, filmi zaman anlamında türünün en ileride geçen örneklerinden de biri yapıyor. Film ve kitaplar bu olayla başlasa da, Dune’un zaman …

Bilimkurgu öyküleri, kendini tekrar eden öykü yazma sürecimden sıkıldığım, neden öykü yazıyorum ki, diye söylendiğim, kim okuyor bu öyküleri, diye yakındığım bir dönemde beni tüm sıkıntılarımdan çekip almıştı. Zamanla benim için bir nevi inziva alanına dönüştü. Gücünü bilimden ve edebiyattan alan; bir ucu bilinmeyen bir geleceğe, diğer ucu hayale dokunan bu dünya beni içine çekti. Öykü okumaktan yeniden keyif almamı …

Polonyalı bilimkurgu dehası Stanislaw Lem’i çoğunlukla felsefi bilimkurgu romanlarıyla tanırız. Oysa kendisinin tıp, gelecek bilim, dilbilim ve edebiyat başta olmak üzere pek çok alanda makale ve denemeleri vardır. Örneğin, 1964 yılında yayımlanan ve ismiyle Thomas Aquinas’ın meşhur Summa Theologiae’sine gönderme yapan Summa Technologiae, Lem’in insanlık ve teknolojinin evrimine dair felsefi görüşlerini içeren makalelerinden oluşur. “Buranın ve şimdinin geçiciliğinde kaybolmuş olanlar …

Hem sıkı bir bilimkurgu hayranı hem de başarılı bir bilimkurgu yazarı olan Molly Flatt’ten “geleceği icat eden kadınlar” konusunda bir bilimkurgu öyküsü yazması isteniyor. Bunun üzerine Flatt, bir öykü düşünmek yerine erkek egemen bir tür olan bilimkurguyla ve Scully Etkisi denen fenomenle ilişkisini en baştan değerlendirmeyi seçiyor. Okuyacaklarınız, Flatt’in bu değerlendirmeden çıkardığı görüşleridir. Ama önce Scully Etkisi’nin ne olduğuyla ilgili …

Kökenini söylencelerden alan bilimkurgunun var oluş serüveni, düşünen ve düşleyen insanın ortaya çıkışına değin uzanır. Öyle ki insan, soyut düşünce yeteneğine sahip olduğu günden beri merak etmekte, araştırmakta ve neden-sonuç ilişkisi kurmaktadır. Dolayısıyla bu yeteneklere sahip bir türün erken tarihinde bile bilimkurgusal yaratılara rastlamak doğaldır. Nitekim her kültürün mitolojisi, irili ufaklı bir yığın bilimkurgusal anlatıyla bezelidir. Örneğin bir ölümsüzlük arayışını …

“Yolunu bulacaksan yoldan çıkmalısın.” Kitap okumanın önemine dair o kadar söz edilmiştir ki, daha fazlasını söyleme çabası yalnızca kelamın itlafı hâlini alacaktır. Bu konuyu kişinin tasarrufuna bırakırsak eğer, gördüğü kadarını tıpkı diğer bütün eylemler gibi tanımlayacağını fark eder ve asıl noktaya odaklanabiliriz. O vakit okumanın niteliği ve niceliği meselesi önümüze çıkacaktır. Çok okumak bir marifet midir? Tüketim toplumunun bir özelliği …