Araştırma

Frank Herbert’in meşhur eseri Dune’u bu kadar çarpıcı yapan şey nedir? Belki tüm büyük eserler gibi onun da mitolojiden faydalanması? Belki çeşitli kültürlerden ve dillerden yararlanarak bir araya getirdiği o leziz karışım. Belki çöl gezegenini anlatırken kullandığı gerçekçilik? Belki de şu malum solucanlar… Dune deyince zaten akla ilk gelen şeylerden biri solucanlardır kuşkusuz. Özellikle bilimkurgu türünde pek çok meşhur eser içerdiği …

On yıllardır düşüncelerle bilgisayarları kontrol etme fikri bilimkurgunun konusuydu. Ancak şimdi heyecan verici bir buluşun neredeyse kıyısındayız. Soru şu: Bu, sorunları çözmekten ziyade daha fazlasına mı yol açacak? Bilimkurgu bazen geleceğe güzel bir rehber olabilir. Upgrade (2018) filminde kahramanımız Gray Trace ensesinden vurulup felç kalıyor, eşi ise öldürülüyordu. Çok geçmeden Trace’e, ünlü teknoloji yenilikçisi Eron Keen tarafından tasarlanmış ve yeniden …

Güneş Sistemimizin yıldızımıza en uzak gezegeni Neptün (4.45 milyar kilometreyle Dünyanınkinin yaklaşık 30 katı), modern çağda gözlemlenmeden önce varlığı matematiksel denklemler tarafından öngörülen ve o denklemlere göre hesaplanarak konumu bulunan bir gök cismi olmasıyla bilim tarihinde önemli bir keşif öyküsüne sahip. Ancak bu öyküden bahsetmeden önce, bu buz devi gezegenin bazı fiziksel özelliklerini hatırlayalım. Neptün’ün keşif öyküsüne değindikten sonra da …

Bir gün beşikten ayrılmak zorunda kalabiliriz. Tabii tercihimiz, içinde doğduğumuz bu güzel bahçeyi mahvedip uzaya kaçmak zorunda kalmamak… Yine de bir gün orada yaşamayı tercih edebiliriz. Bunun için kendimize uygun bir ortam oluşturmamız gerekecek. Ama nasıl bir yerde? Bir uzay istasyonun birçok sorunu olacak. Ancak bunlardan belki de en önemlisi, yerçekimi sorunu. Halen yeryüzünün 400 km üstünde dolanan Uluslararası Uzay …

Kasım 2017’de, gelişmiş bir yapay zekâ yazılımın tehlikeleri konusunda uyarıda bulunan akademisyenler ve aktivistlerin piyasaya sürdüğü Slaughterbots adlı kısa film, mikro-dronların siyasi inançlar için binlerce insanı öldürdüğü yakın bir geleceği tasvir ediyor. Bugüne kadar üç milyondan fazla izlenmeye ulaşmasıyla bile, özerk silahların geleceği hakkında kamuoyunda bir tartışma başlatmaya ve Birleşmiş Milletler Konvansiyonel Silahlar Sözleşmesi’nde bir araya gelen diplomatlara baskı yapmaya …

Güneş Sistemi’nin yedinci gezegeni, büyük buz devlerinden Uranüs, keşif öyküsüyle bilim tarihinde önemli bir yere sahip. 1781 yılında William Herschel tarafından gelişmiş teleskoplar kullanılarak gözlem yoluyla keşfedilen gezegen, kadim çağlardan beri inanılageldiği üzere göklerin değişmezliği yargısını hükümsüz kılmasıyla bilimsel devrimi perçinlemişti. Bu yazımızda Uranüs gezegeninin fiziksel özelliklerine, bilimkurgu edebiyatında ve sinemasında gezegenin ve belli başlı uydularının nasıl işlendiğine değineceğiz. Uranüs’ün …

Modern astronominin önde gelen sorularından biri, insanların evrende yalnız olup olmadığıdır. İnsanlar son yüzyılda uzay ile alakalı büyük keşifler gerçekleştirse de bu soru hâlâ cevaplanmamış halde duruyor. Uzayda Dünya benzeri gezegenlerin fazlaca bulunduğu bilinen bir gerçek. Hatta yaşam için temel gereksinimlerden biri olarak kabul edilen su da evrende bolca bulunuyor. Güneş Sistemi’nde bile Dünya haricinde dev okyanuslara sahip gök cisimlerinin …

Güneş Sistemi’nin –Dünya haricinde- en güzel gezegeni hangisidir diye sorulsa, hemen hemen herkes “Satürn” diyecektir. Etrafını saran halkalarıyla Güneş Sistemi’nin mücevheri diyebileceğimiz Satürn, gelecekte uzay turizmi başladığında yörüngesinde kurulacak uydu otelleriyle hiç şüphesiz en gözde balayı mekanlarından biri olacak. Kadim çağlardan beri insanlar tarafından gözlemlenen ve mitolojide önemli bir yere sahip olan Satürn gezegeni, uyduları Titan ve Enceladus’ta yaşamın olası …

Kendini gerçekleştiren kehanet, beklentilerimizin kendi kendini gerçekleştirmesine verilen addır. Bu tür bir kehanette, beklentilerimiz hem kendimizi hem de başkalarını etkileyerek kehaneti doğrulayacak davranışlar ortaya çıkarır. Sonunda da, “Gördünüz mü, ben böyle olacağını söylemiştim,” ya da “Böyle olacağını biliyordum,” cümlesiyle sonuçlanır. Bunun tipik örneği 1929 Büyük Ekonomik Bunalımı sırasında yaşanmıştır. Finansal kaynakları sağlam olan bankalar hakkında bile zaman zaman kasalarında mevduat …

Devasa cüssesiyle Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni olan Jüpiter, bilhassa uyduları üzerinden bilimkurgu edebiyatında ve sinemasında en yoğun işlenen yerlerden. Bir zamanlar eski Yunan mitolojisindeki baş tanrı Zeus’un karşılığı olarak Roma mitolojisinde Jüpiter adıyla tapılan gezegen, zaman zaman başı boş dolaşan meteorları büyük kütlesinden ötürü kendi üzerine çekerek, adeta bir “kütle çekim süpürgesi” işlevi de görüyor. Tabii tam tersini yaptığı …