Araştırma

Bilimkurgu ve din, ilk bakışta birbirine zıt kavramlar gibi görünse de türün doğuşundan itibaren aralarındaki ilişki oldukça karmaşık olmuştur. Bilimkurgunun geniş anlatı evreninde din, çoğunlukla materyalist bir faydacılıkla ele alınmış, ritüellerin ve inançların bilimsel ilerlemeyle nasıl bir arada var olabileceği veya ona nasıl meydan okuyabileceği soruları üzerinden işlenmiştir. Farah Mendlesohn, çevirisini yaptığımız “Din ve Bilimkurgu” başlıklı işbu makalesinde söz konusu …

“Uzun yıllardır uzaylıların bizim gibi olacağını varsaydık, ancak bunun yerine anlaşılmaz bir yapay zekâ biçimi olduklarını düşünmek hiç de mantıksız değil,” diyor İngiliz astronom Lord Martin Rees. Dünya’da doğal seçilimle birlikte zeki yaşamın ortaya çıkması dört milyar yıldan fazla sürdü, ancak gezegenimizin ölümüne milyarlarca yıl daha var. Bu süre zarfında zekâ tamamen yeni yönlerde gelişebilir. Biz insanlar Darwinci evrimin sonuna …

Bildiğimiz, aşina olduğumuz dünya değişiyor ve teknoloji bu değişimin merkezinde yer alıyor. Yapay zekâ, din de dâhil olmak üzere yaşam tarzımızı değiştirme konusunda önemli bir rol oynuyor. Korku ve kabullenme, başlangıcından itibaren hep yapay zekâya verilen karşılıklar olageldi ve dini aktörler arasında da bu durum farklı değil. Vatikan gibi bazı dinsel otoriteler yapay zekâdan bir şeytan çıkarma robotu yaratma fikrini …

Bilim ve teknolojinin maskülen bir alan olarak görüldüğü dönemlerde bile bilimkurgu toplumsal cinsiyet rollerini sorgulayan bir platform sundu. Peki, erkek egemen anlatılar arasında kadınların sesi nasıl yükseldi? Androjin toplumlar, feminist ütopyalar ve teknolojiyle yeniden tanımlanan bedenler, bu türün sınırları nasıl zorladığını gözler önüne seriyor. Helen Merrick, Türkçeleştirip özetlediğimiz bu çalışmasında bilimkurgunun potansiyelini gözler önüne seriyor… Uzun yıllar boyunca erkeklerin hâkimiyetindeki …

Bilimkurgu ve kuir teori, bizlere bireylerin kimliklerini yeniden tanımladığı ve toplumsal normların sorgulandığı eşsiz bir kesişim noktası sunuyor. Bu yazıda, Wendy Pearson’ın kaleminden toplumsal cinsiyetin ve kimliklerin akışkanlığını keşfeden teoriler ile geleceğe dair alternatif dünyalar yaratan bilimkurgu hikâyelerinin buluşmasını inceleyeceğiz. Bu birleşim, normların dışına çıkan yaşam biçimlerini hayal ederken, özgürleşmenin ve toplumsal dönüşümün de kapılarını aralayacak. Bilimkurgu ve kuir teori, …

Çin merkezli elektrikli otomotiv devi BYD’nin ülkemize gelmesi, hatta üretiminin bir kısmını buraya taşıyacağı haberleri zaten yoğun olan gündemimize yeni bir tartışma ekledi. Anadolu’da bir Çin Mahallesi nasıl olur? Bu aslında biz bilimkurguseverlerin uzak olduğu bir konsept değil. Tükettiğimiz eserlerde sık sık farklı kültürlerin iç içe geçtiği dünya inşalarıyla karşılaşıyoruz. Bunlarda biri de Amerikasya. Dünyada yalnız Batı kültürünün egemen olmadığını, …

Bilimkurgu, konusu itibarıyla geleceğin tasvir edildiği bir alandır. Teknolojik gelişmelerin ne gibi toplumsal dönüşümlere sebep olabileceğini sorgular ve bu konuda çıkarımlarda bulunur. Böylece gelecekte bizi bir ütopya mı yoksa bir distopya mı beklediğini ortaya koyar. Bir dönemin bilimkurgusu, başka bir dönemin gerçeği olabilir. Geçen yüzyılın başlarında, yavaş yavaş gelişen medya teknolojileri ve özellikle de Leni Riefenstahl gibi yönetmenlerin Nazi Almanya’sı …

Postmodernizm ve bilimkurgu, edebiyat dünyasında sınırları zorlayan iki anlatı biçimi olarak bir araya geliyor. Bu iki tür, gerçeklik ve simülasyon arasındaki çizgiyi bulanıklaştırırken, okuyucularını düşünce ve hayal gücünün sınırlarını zorlamaya davet ediyor. Jean Baudrillard’ın hipergerçeklik teorilerinden, Fredric Jameson’ın geç kapitalizm eleştirilerine kadar uzanan bu serüven, bilimkurgunun sadece gelecek tahminleri yürütmekten öte, mevcut toplumsal düzenin eleştirisini yapan bir araç olduğunu ortaya …

Teknoloji ilerledikçe, insanın anlamı ve varoluşu da yeniden tanımlanıyor. Yapay zekâ, biyoteknoloji ve dijital gözetim çağında, insanlığın sınırlarını zorlayan posthümanist fikirler her zamankinden daha güçlü bir şekilde tartışılıyor. Orwell’in distopik dünyalarından bugünün dijital dönüşümlerine uzanan bir yolculukta, insan olmanın ne anlama geldiği ve gelecekte nasıl bir hâl alacağına dair sorular zihnimizi meşgul ediyor. Peki, teknoloji bizi özgürleştiriyor mu, yoksa kontrol …

Bilimkurgu sadece teknolojik yeniliklerin ve uzay maceralarının peşinde koşmaz; aynı zamanda politik ideolojilerin ve toplumsal düzenlerin sınırlarını sorgulayan cesur bir düşünce laboratuvarıdır da. Ursula K. Le Guin’den George Orwell’e kadar pek çok yazar, gelecekteki politik senaryoları, bireysel özgürlüğü ve güç dinamiklerini yeniden ele alarak okuyucuyu dünyaya farklı bir açıdan bakmaya davet etmiştir. Bu tür, geleceğin toplumlarını tahayyül ederken, bugünün sorunlarına …