Araştırma

Koronavirüs yüzünden insanların önemli bir bölümü uzun süreler boyunca sınırlı bir alanda yalnız ya da aileleri ile birlikte kapalı kalmayı ilk defa yaşadı. Aile içi şiddet artarken salgından sonra boşanma furyası patlak verdi. Psikologlar izolasyonun etkilerini azaltma reçeteleri yayımladı. Dar bir ortamda uzun süre kalmak insan psikolojisini baskı altına alıyor. Dar bir ortamda uzun süre kalmayı gerektiren ve pek bilinmeyen …

Günümüzde bilgisayar teknolojilerini, Pentagon’un desteği sayesinde kapitalizmin yarattığı bir ürün olarak görmek yaygın olsa da, işin aslı 1960’ların Sovyetler Birliğinde (SSCB) bilgisayarları “komünizmin makineleri” olarak gören ve kendilerine ait bir küresel enformasyon ağı vizyonu ortaya koyabilmiş bazı bilim insanları ve mühendisler mevcuttu. İranlı sanatçı Bahar Noorizadeh (Nurizade) (1), “After Scarcity” (Kıtlıktan Sonra) adlı bilimkurgu video projesinde (2) 1950ler-1980lerin Sovyet sibernetikçilerinin …

Genova Üniversitesi’nden Nikolas Gisin adlı bir fizikçi, “zaman” kavramına bakış açımızı değiştirebilecek bir dizi makale yayımladı. Gisin’in çalışmaları, çağdaş Kuantum Mekaniği kuramını, 20. yüzyılın başlarında Hollandalı matematikçi Luitzen Egbertus Jan Brouwer tarafından geliştirilen ve “sezgisel matematik” olarak adlandırılan alternatif bir matematik kuramı ile uzlaştırmaya çalışıyor. İsmine aldanmayın. “Sezgisel Matematik” ifadesi alternatif tıbbın matematik versiyonu gibi gelse de aslında Brouwer’ın kuramı …

George Ritzer isimli bir sosyolog 1993 senesinde çıkan The McDonaldization of Society kitabı ile literatüre yeni bir kelime kazandırdı. McDonaldizasyon. Bu terime göre, giderek küreselleşen ve tek tipleşen dünya yakında bir “fast-food” restoranını andıracaktır. Tabii bu J.G Ballard’ın gökdelenindeki gibi tek bir bina etrafında dönen yaşamdan ziyade, toplumların giderek kendini kaptırdığı hız, dakiklik, işlevsellik ve standartlaşmanın bir nevi eleştirisi gibidir. …

Son 20 yılda, en önemlisi bugünlerde yaşadığımız COVID-19 salgını olmak üzere, oldukça sarsıcı olaylar yaşadık. Bilgisayarların 2000 yılına geçiş aşamasında büyük sorunlar yaratacağı öngörüsüyle yeni milenyuma kaygılı girmiştik. Beklenen kıyamet milenyumun ilk günlerinde olmasa da 11 Eylül 2001 tarihinde gerçekleşti. İslamcı teröristlerin New York’taki ikiz kulelere ve Pentagon’a saldırmasından sonra, bugünlerde olduğu gibi, dünyanın artık asla aynı olmayacağı söylendi. 2007 …

500 milyar dolara mal olması planlanan ve “Neom” adı verilen bu tekno-şehirde (1) robot nüfusunun insan nüfusundan fazla olacağı söyleniyor. Buna ek olarak uçan drone arabalar, Jurassic Park’ta olduğu gibi robot dinozorlar, yağmur yağdıran yapay bulutlar, hologram öğretmenler ve aydınlatma için gökyüzünde konumlanacak dev bir yapay Ay ile, Neom bilimkurgunun “ete kemiğe” –pardon- “demir çeliğe” bürüneceği bir şehir olacak gibi. …

2010’lu yıllar geride kaldı; akıllı telefonlar, sosyal medyanın başlangıcı ve küreselleşmenin palazlanması ile birlikte. 2020’li yılların ise nasıl geçeceğini tahmin etmek çok zor, ne tür bir hissiyata sahip olacağını, ne tür teknolojilerin ortaya çıkacağını, popüler kültürün alacağı yeni biçimi… 2020’ye şimdiden damgasını vuran pandemi küreselleşmeyi durdurabilir mi? Herkes artık diğerlerinden hastalık kapma endişesi ile sınırlarını kapatmayı göze alabilir mi? Dünya …

1 Aralık 2019 tarihinde Çin’in Vuhan kentinde görünen yeni tip koronavirüs başlangıçta diğer dünya ülkeler tarafından ilgisizce takip edildi ve çoğu kere “garip bir durum” olarak değerlendirildi. Virüsün tahmin edilenden çok daha hızlı yayıldığı ortaya çıktığında ise birçok ülke bu duruma karşı hazırlıksızdı. Şimdi neredeyse dünyanın her yerinde görülen bu virüs, milyonlarca insanı tehdit etmekte ve on binlercesini öldürmekte. Yaşanılan …

Çok uzun zamandır salgın hastalık hikâyeleri anlatıyoruz. M.Ö. 8. yüzyıldan kalma bir şiirde Babil’in Veba Getiren Tanrısı’ndan söz edilir. Eski Ahit‘te ise Mısır’daki on salgının hikâyesi anlatılır. Günümüzün hit dizisi The Walking Dead ise onuncu sezonuna erişmiş bulunuyor. Eski çağlarda salgınların, günahlarımız için ilahi cezalar olduğunu düşünüyorduk ama fikirlerimiz zamanla değişti. Yine de çağdaş hikayeler bile sosyo-politik gerçeklerden kaynaklanma eğilimindedir. …

Doğayı, toplumu ve insanı açıklayan ortak bir bilgi çerçevesi var mıdır? Fizik, kimya, biyoloji, sosyoloji, ekonomi, psikoloji gibi bilim dallarını birleştirebilen bir bilgi modeline ulaşabilir miyiz? Çok geniş bir alanda uygulayabileceğimiz, az sayıda kelime ile ifade edilebilen böylesi bir bilgi modeline sahip olsaydık dünyayı anlamamız çok daha kolay olurdu. Böylesi bir bilgiye sahip olsaydık evrenin sırlarını çözmeye bir adım daha …