Araştırma

“Tavuk ve yumurta“, iki şeyin birbiri ile temelden ilintili ve birinin diğerine neden olduğunu gösteren bir analoji. Dolayısıyla, hangisinin önce geldiğini söylemek paradoksal olarak imkânsız. O hâlde, bu benzetmeyi bir spekülatif hukuk senaryosu oluşturmak için bilimkurgu açısından değerlendirelim. Bilimkurgu geleceği tahmin mi eder yoksa yaratır mı?  Bu soru ve potansiyel cevabı, toplumu hukuk ve teknoloji kesişiminde nasıl etkiler? Amacımız, bu …

1811-1816 yılları arasında, kendilerine “Ludistler” adını veren gizli bir topluluk İngiltere’deki fabrikalarda tekstil makinelerini parçalamıştı. Bugün, “Ludist” kelimesi çağ dışı kalmış, teknoloji karşıtı gericileri ifade etmek için aşağılayıcı bir terim olarak kullanılıyor (Türkçede Ludistlerin karşılığı olarak “makine kırıcılar” tabirinin kullanılmasının bir gerekçesi de bu denilebilir – ç.n.). Ve bu kullanım tercihi, tarihin gerçekten de kazananlar tarafından yazıldığını kanıtlayan başka bir …

Türkçenin olumlu özelliklerinden biri de sözcük türetme yeteneğinin fazla olması, oysa kimi diller bu özelliğini kaybetmiş durumda… Örneğin İngilizce, yeni sözcükler için Latince ve Yunanca köklere baş vurmak zorunda kalıyor, çünkü üretken sözcük köklerinden ve türetme yollarından artık uzakta kalmış. Bunun nedeni, tarih boyunca İngilizcenin çeşitli göç ve istilalarla diğer dillerle karışması ve özgün yapısının körelmiş olması gösterilebilir. Diller bitkiler …

Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni olan gaz devi Jüpiter, mitolojilerde en güçlü tanrılarla eşitlenir. Marduk, Zeus, Iupiter ve Thor bu gezegenle ilişkilidir... Jüpiter’i birkaç kelimeyle tanımlamanız istenseydi ne derdiniz? “Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni”, “gaz devi”, “tamamen gazlardan oluşan devasa bir gök cismi”, “Güneş’ten uzaklığı bakımından beşinci sırada yer alan gezegen”… Evet, bunların hepsi doğru, ama Jüpiter insanlığın ortak hafızasında …

Friedrich Nietzsche‘nin (1844-1900) Böyle Söyledi Zerdüşt‘ündeki Çölün Kızları Arasında bölümünde geçen “Çöl Büyüyor” (Die Wüste wächst) ifadesi, insani değerlerin çöküşünü ya da kitlesel bir histeriyi ifade etmez yalnızca. Modern insanın gelişmiş teknolojiler, geniş imkânlar ve onca araca rağmen nasıl basit bir huzura bile erişemeyecek kadar aciz hâle gelişine işaret eder. Modern insan, onca çabasına rağmen huzurdan giderek uzaklaşmıştır. Dünya öylesine …

Bu yazıda Avatar evrenine ait film, kitap, çizgi roman ve video oyunu gibi yapımları tek tek derleyip, külliyatın bilimsel altyapısına değineceğiz.

Bilimkurgu dünyasında yaratıcılık sınır tanımıyor. Uzak galaksileri hayal etmekten ütopik toplumlar yaratmaya kadar vizyon sahibi yazarlar ve film yapımcıları, teknolojik ilerlemeleri öngörmede ve hatta onlara ilham vermede ön saflarda yer alıyor. Türdeki fütüristik fikirlerin birçoğu dünyamızı dönüştüren icatlara ve yeniliklere zemin hazırladığından, bilimkurgunun etkisi sadece eğlenceyle sınırlı değil. Bilimkurgunun öngörü gücünün en eski örneklerinden biri de Jules Verne‘den geliyor. Verne, …

4,54 milyar yıl yaşındaki gezegenimiz için belki de farkında bile olmadığı bir detayız ve belki bizler de zaten kendimizi, sonumuzu yaratma arzumuzun son birkaç yüzyıllık yükselişiyle fark etmişizdir. Takvimler 2020’yi gösterdiğinde kendi yarattığımız odalarda ya da farklı boyutlardaki evlerde kapana kısıldığımız bir döneme girilmişti. Covid-19 tüm dünyayı etkilerken bizler evlerimizde internet akımlarına uymaya ve tariflerce yemeğe düşmüştük bile. Şimdi de …

St. Andrews Üniversitesi’nden araştırmacıların yeni bir çalışmasına göre, 1995’te Güneş benzeri bir yıldızın etrafında dönen ilk gerçek ötegezegen keşfedildiğinden beri bilimkurguda ötegezegenlerin tasvir edilme şekilleri de değişti. Diğer yıldızların etrafında da gezegenlerin döndüğü kanıtlanmadan önce, Star Trek‘in Cesur Yürekleri‘ni, Star Wars‘un isyancılarını takip ederek veya Asimov, Le Guin ve Frank Herbert gibi yazarların romanlarını okuyarak keşfe çıkıyorduk. Bu hikâyeler, büyük …

18. yüzyılın kol ve duvar saatlerine olan hayranlığı, Endüstriyel Devrim’in getirdiği baş döndürücü teknolojik ilerlemelerle birleşince çoğunlukla bağımsız yaşam ya da düşünce yanılsamasını oluşturmak üzere tasarlanan bir dizi hünerli mekanik otomatın ortaya çıkmasına yol açtı. Elbette kurgu da gerçeklikten nasibini aldı ve çok geçmeden edebiyatta bir dolu otomatla karşılaşmaya başladık. Öyle ki, kurgusal bilgisayarların izini Jonathan Swift‘in 1726 tarihli ünlü …