Araştırma

Etrafımızdaki pek çok şey, yaşadığımız dünyadaki eşitsizliği gözümüze sokuyor. Nobel gibi insanlığın gelişiminin ödüllendirildiği en üst düzey organizasyonda bile bu belli oluyor. Bugüne kadar 27 organizasyon ve 896 kişi Nobel ödülü aldı. Bu 896 kişinin sadece 49`u kadın. İnsanlığın %50`sini oluşturan kadınlara düşen pay sadece %5. Aşağıda, 2013’te Washington Post’ta yayımlanan bir harita var. Bölgelere göre Nobel ödüllerinin dağılımını gösteriyor. …

Dune’dan Star Wars’a, baharın (spice) gezegenler arası çekiciliğinin kökeni dünya tarihimizde gizlidir. Bilimkurguda mecazi anlamı çok geniş bir yelpazeye yayılan baharat, günümüz mutfağında kullanılan halinden bambaşka bir anlama sahip. Örneğin Frank Herbert‘ın Dune eserinde aşırı tüketimi ölümcül olsa da, yıldızlararası seyahat için vazgeçilmez bir madde. Chitra Banerjee Divakaruni‘nin Baharatın Metresi eserinde de neredeyse sihirsel özelliğe sahip bir baştan çıkarıcı rolünde. Yine Star …

Birkaç yıl önce evinde yalnız başına ölen, aylar sonra yatağında iskelet halinde bulunan biri hakkında bir haber vardı. Annem, “Ne yazık, yalnız başına ölmüş,” diye tepki verdi. İlk başta bu tepkiye eşlik ettim, onayladım ama sonra, “Bunun nesi kötü ki, adamcağız huzur içinde, sessiz sedasız ölüme kaymış,” diye düşündüm. Üstelik ortada ayağı kırılıp da bir çukurda günlerce can çekişme veya …

Üsküdar’da zaman zaman yemek yediğim küçük bir esnaf lokantasında mekanın sahibi kadın bir süre önce “ya siz bilirsiniz nedir bitcoin falan diyorlar. Alsak mı nereden alsak?” dedi. Ne olduğunu bilip bilmediğini sordum. İşte para gibi bir şeydi. İnternetten alınıyordu. Sürekli değer kazanıyordu… Sonra işler değişti. Bitcoin ve benzerleri hızla değer kaybetmeye başladı. Altı ay içinde birkaç yüz bin dolara ulaşmasını …

Tarihte tekrar tekrar gördüğümüz üzere siyasal sistemler gelip giderler. Günümüz teknolojik ve toplumsal gelişmelerine bakınca da böyle devam edecek gibi gözüküyor. İşte size gelecekte karşılaşabileceğimiz 12 sıra dışı ve ürpertici devlet yönetim biçimi. 1-) Nookrasi Platon’un “bilge devleti”ne benzeyen nookrasi için, Vladimir Vernadsky’nin deyimiyle “öncelikle insan aklına dayanan bir toplumsal ve siyasi sistem” diyebiliriz. Gelecekte, yönetmek için yapılandırılmış evrensel bir …

Siberpunk’ı hiç duymamış olabilir misiniz? Belki hiçbir zaman tek başına bir edebi tür olmayacak, her zaman bilimkurgunun alt türü olarak anılacak bir terim. Kelime size çok yabancı gelse bile, distopik bir gelecekte bir tarafta yüksek teknolojiye sahip çetelerin, çökmüş bir toplumsal yapının, karanlık insanların olduğu, diğer tarafta ise dünya çapında mega şirketleri barındıran bir kitap okumuş, film izlemiş, bilgisayar oyunu …

Kurgusal bilgisayarlar denince edebiyatta, sergilerde ve filmlerde büyük yer kaplayan envai çeşit hayali ve sahte aletler akla geliyor. Otomasyon ve robotlarla birleşince de gerçek bilgisayarların kültürel gelişiminde son derece önemli bir yer kaplıyorlar. Kurguda bilgisayarların tutarlı bir tarihi hazırlanacak olursa belki de bakılması gereken ilk yer Jonathan Swift‘in 1726 yıllı romanı Gulliver’in Gezileri‘dir. Bu kitapta Swift, “dünyanın en cahil insanının …

Christopher Nolan’ın 2014 yapımı Interstaller (Yıldızlararası) filmi başka yıldızlara yolculuk, solucan deliği ve kara delik üzerine bölümleri ile dikkat çekti. Daha çok bunlar konuşuldu ama Dünya’daki yaşamın neden biteceği üzerinde pek durulmadı. Tekrar hatırlayalım: Azot ile beslenen bir canlı türü yüzünden havadaki Azot-Oksijen dengesi bozuluyor. Azot bitkiler için çok önemli, mısır dışında hiçbir şey yetişmez oluyor. Onun da sonu gelmek …

Dünyaca ünlü Kırgız Türk’ü yazar Cengiz Aytmatov’un “Gün Uzar Asra Bedel” romanında, bir Kırgız efsanesinden yola çıkarak anlatılan bir terimdir “Mankurt”. Siyasi gündemde de sık kullanılmaya başlandı. Peki, nedir mankurt? Mankurt bir tür robot, golem, zombidir. Bir işkence yöntemiyle yaratılır. Avarlar olarak da bilinen Juan Juanlar ele geçirdikleri bazı esirlerin kafasını kazırlar, devenin boyun derisini (veya yaş manda derisi) bone …

Bir çocuğun rol modelini belirlemesinde ebeveynlerin hal ve tavırlarının rol oynadığına hemfikiriz sanırım; aynısının ebeveynler için de geçerli olduğunu unutmamak lazım. Ama, ebeveynler de ‘geek’ (belli bir konuya veya alana delicesine ilgi duyan, onunla ilgili araştırmalar yapan, birikimler toplayan kimse) olabilir! Peki, onların hayali kahramanları kim ve bu kahramanlar hakkında çocuklar ne düşünüyor? 21. yüzyılın bu keşmekeşinin, uzaylıların, robotların, zombilerin …