Araştırma

Özellikle keşif odaklı hikayeleri işleyen bilimkurgu eserlerinde karşılaştığımız yaşayan gezegenler, aşina olmadığımız bir unsur olarak hikayeye girip ilgimizi canlı tutar. Avatar’ın Pandora’sını, Vakıf’ın Gaia’sını ya da Solaris’i göz önüne alacak olursak, bu gezegenlerin dahil oldukları eserlere cazibe kattığını görürüz. Bilimkurgunun alametifarikalarından olan yadırgatıcılık, yaşayan gezegen betimlemeleriyle zirve noktasına ulaşır. Doğa anayı keşfettikçe duyduğumuz hayranlığın bir benzerini , bilimkurgunun bu yaşayan …

Bilimkurgunun köklerini Antik Yunan veya Roma’da aramak zorlama bir uğraş gibi görünebilir. Bu daha çok fantastik kurguya yakışacak bir denemedir. Ancak yazın türlerinin, kendi tarih öncesi aşamalarının gölgesinde ilerlediklerini düşünürsek, bilimkurgu bizi tahmin edemeyeceğimiz kadar geriye götürür, hem de çeşitli sürprizlerle. Derinlere indikçe, yazın sahasında uzun süredir kendine -kuramsal anlamda- yer edinmiş bir tür olan bilimkurgunun etki alanı genişler, onu …

Yaşamının erken dönemlerinde gezegenimiz sürekli bir asteroid bombardımanı altındaydı. Hatta Dünya bu çarpışmalar sayesinde bugünkü halini aldı diyebiliriz. O zamandan bu yana elbette ki çok şey değişti, gezegeni kaplayan geniş mavi okyanuslar ve muazzam bir canlı çeşitliliği gibi. Yine de Dünyamız her yıl uzaydan binlerce ton madde almaya –mikroskobik toz parçacıkları formunda olsa da- devam etmekte. Neyse ki modern zamanlarda …

Bilimsel fantezi ya da fantastik bilimkurgu denince çoğunuzun aklına kimya laboratuvarında, asgari ücretle sabah 9’dan akşam 5’e kadar çalışan Herkül geliyor olabilir. Ama korkmayın bilimsel fantezi bu kadar saçma bir şey değil. Şu açıklama kabul edilebilir: Bilimsel Fantezi (İty. Fanta-scienza), bilimkurgu sözcüğü yerine kullanılabilir. Ancak kuramsal konuları içine alması bakımından bilimkurgunun alt türü sayılması daha doğrudur. Uzay maceraları, fantastik gerçekçilik, efsaneler/mitoloji, …

Başlangıçtan 1930’lara Kadar İngilizcedeki aliens terimi Türkçeye yabancılar ya da yaratıklar olarak çevrilebilir. Ancak bu terimin Türkçede oturmuş karşılığı uzaylıdır. Uzaylı terimi bilimkurguda ve popüler kültürde dünyadışı zeki varlıkları (sentient extraterrestrial beings) belirtmek için kullanılır. İngilizcede zeki yerine kimi zaman kullanılan sentient kelimesi birebir çevrildiğinde duyarlı ya da duygulu anlamına gelir. Ancak bu iki sözcük de kastedilen anlamı tam olarak …

Komşuların birbirlerine yardım etmek için can attığı, herkesin bir yeteneğinin olduğu ve karşılık beklemeden bunu başkalarının hizmetine sunmak istediği bir dünya. Bu dünyada, komşular mavi renkli, üç elma boyunda ve mantar şeklindeki evlerde yaşıyor. 1958’de Peyo adıyla bilinen Belçikalı sanatçı Pierre Culliford tarafından yaratılan Şirinler, bu süre içinde büyük bir hayran kitlesine ulaştı. Les Schtroumpfs yani Şirinler’in adı, Peyo’nun bir arkadaşıyla …

Geleceğe dair kimi spekülasyonlar yapacağım. Öncelikle, bilimin tek başına tarihe yön verdiği söylenemez. Bilimsel gelişmeler insanlığa yeni olanaklar sağlamakla birlikte, esas olan onların insanlık tarafından nasıl kullanıldığıdır. Söz gelimi, yapay zeka ile ölümcül ordular kurabilir veya ondan üretimdeki verimliliği arttırmak için yararlanabilirsiniz. Kamera teknolojisi insanları yok etmek için de, kayıp bir dağcıyı bulmak için de pekâlâ kullanılabilir. Bilimle ölümcül kimyevî …

Bilimsel çalışmaların ürünleri, özellikle halkın kullanımına sunuluyorsa disiplinlerarası bir çalışmayla dile de kazandırılır. Bazen önce bilimkurgu hayal eder, sonra bilim yapar. Bu durumda ürünü dile kazandırma aşaması atlanır; çünkü bir bilimkurgucu bu işi çoktan yapmıştır bile. Geriye sadece anadilinize çevirmek kalır ki, diliniz zenginse işiniz çok daha kolaydır. “Bilimkurgu temalı ilk sözlük” ünvanına sahip Brave New Words‘ün editörü sözlük bilimci Jeff …

Nerede, hangi zamanda, hangi gerçeklikte olursanız olun gölgesine sığınacak birini ararsınız. İnsanoğlunun aradığı bu gölge babasından başkası değildir. İnsana benzemeye çalışan bir android ilk olarak bir baba figürü arayacaktır. Ya da insani özelliklere sahip bir teknoloji ürünü geliştiren bilimadamı, ister istemez Gepettolaşarak baba rolüne bürünecektir. Bilimkurguda baba figürü; galaksiyi kurtaran kahramanlara rol modeli olmuş, bir yandan filo yönetirken bir yandan …

H.G. Wells’in War of the Worlds romanında, Dünya’ya saldıran Marslıları durduran şey insanlığın silahları veya direnişi değil, mikroskobik canlılardır. O kadar ileri bir teknolojiye erişmiş Marslıların Dünya’nın mikroplarına bir önlem almamasını garipsemeyin; zira 2017 tarihli Alien Covenant filminde bile başka bir gezegene inen insanlar mikroskobik tehlikeleri düşünmeden, koruyucu giysileri olmadan çıkmadı mı gemiden? İnsanlığın uzayda yayılmasının önündeki en büyük tehlike …