Araştırma

Konusu veya amacı önemli değil; insan her zaman bilmek ister. Tek derdi karnını doyurmak olan, sadece çocukları için yaşayan, sadece kendisi için var olan veya dünyayı ele geçirmeye çalışan insan da küçük veya büyük bir mesele olması fark etmeksizin bir arayış içerisindedir. Yani insanın minimalist olup olmaması kendi doğasını reddeden bir anlam taşımamaktadır. Bu arayışın en önemli nüvelerinden biri de …

Havalar artık eski havalar değil… Kimyacı Svante Arrhenius 1896 yılında buz çağlarını sera etkisiyle açıklayıncaya kadar, insanların karbondioksit üreterek üzerinde yaşadığı dünyanın iklimini değiştirebileceği kimsenin aklına gelmemişti. Evet, insanoğlunun kentlerde ve sanayi bölgelerinde havayı kirlettiği, birtakım hayvanların soyunu tükettiği, bazı gölleri ve ırmakları çirkef çukuruna çevirdiği biliniyordu. Ama yaradanın ölümlü kulları olan bizler, koskoca gezegenin iklimini nasıl değiştirebilirdik? Böyle bir olasılık, …

Yerçekimini yenme düşü her zaman bilimkurgunun gözde temalarından olmuştur. Bir yerçekimi kuyusunun dibinde yaşıyoruz ve uzaya çıkmamızın önündeki en büyük engel, hala bu kuyudan çıkmak için gereken enerjinin büyüklüğü olmaya devam ediyor. Büyük kütleli bütün gökcisimleri (örneğin Mars) bize aynı sorunu çıkarmakta. Tıpkı ayak bileğinden prangayla gezegene bağlanmış mahkûmlar gibiyiz. Yerçekimini yenme düşüncesi ilk başlardan itibaren bilimkurguda işlenmişti. Joseph Atterley’in “Ay’a …

“Bir varmış bir yokmuş… Eski zamanlarda dünya üzerindeki insan yaşantıları biraz daha ilkelmiş. Haberleşme ve bilgi dağılımı imkanları pek geniş olmadığından, dünya birbirinden habersiz ve kapalı devre yaşayan, içe dönük toplumlarla doluymuş. Bu toplumlara büyüteçle baktığınızda, çeşitli kültürel örtülerin altından da olsa hep aynı insan tabiatı kendini gösterirmiş. Hane içinde yakın aile bireylerinin, hatta birbirini en çok seven çiftlerin bile …

Bilimkurguda Kadının Görüntüsü (The Image of Women in Science Fiction, 1970) adlı araştırmasında Joanne Russ şöyle yazmıştı: “Bilimkurguda kadının birçok görüntüsü var, ama kendisi yok.” Son birkaç on yılda bu durum önemli oranda değişti. Temel olarak feminizmin etkisi olmakla birlikte 1970’lerden itibaren kadın yazarların sayısının artması da önemli bir faktördür. Ancak yine de gerçekçi kadın karakterlerin eksikliğini çekmeye devam ediyoruz. Bilimkurgu için …

Bundan yıllar önce, çok çeşitli konularda yazışılan bir “offline” forum platformu olan Hitnet’de bilimkurgu üzerine yapılan tartışmaları hatırlıyorum da.. O mesajlar ekranımda ileri geri uçuşurken ben daha çok dinleyici konumunda kalırdım. Söyleyecek bir şey bulamamaktan ileri gelirdi bu tercihim; “ne desem boş” türü bir duygudan dolayı elim gitmezdi klavyeye. Neden mi? Çünkü dünya yazarları, çizerleri, sinemacıları, zamanlarını hayallerinden geçen her …

Distopik rejime karşı isyan, tür bilimkurgusunun mottosu haline gelmiştir. Bunun nedenlerinden biri de söz konusu formülün içerdiği melodram imkânı olabilir. Standart senaryo, teknolojik imkânlarla toplumu baskı altında tutan totaliter rejimin daha yeni teknolojik imkânları kullanan isyancılar tarafından yenilgiye uğratılmasıdır. Russell’in İkarus’ta anlattığı gibi, seçkinler yeni ve gelişmiş teknolojilere olan ilgilerini kaybederler, bu da onları durağanlığa iter. Doğal sonuç, seçkin sınıfın …

Yeni tanıştığım insanlar ne iş yaptığımı sorup da benden “bilimkurgu editörüyüm” yanıtını aldıklarında, birkaç çeşit tepki gösterirler. Öncelikle hepsi ülkemizde edebiyatla, sanatla, hatta direkt üretimle pek rahat geçinilemeyeceğinin farkındadır. Bir şey alıp satmayan ya da bunu yapan büyük bir çarkın dişlisi olmayan kimsenin emeğinin karşılığını alabileceği bir mekanizmamız olmadığını bilirler. Beni çaktırmadan şöyle baştan aşağı süzerler. Bu arada yüzünde “Haydi …

Küçükken elime ne geçerse okumaya meraklıydım. Babamın “Erkekçe” dergilerinin birinde, eski zaman gemicilerinin seks ihtiyaçlarını nasıl giderdiğine ilişkin ilginç bir yazı vardı. Okyanuslarda aylar boyu bir gemiye tıkılan erkekler ne yapıyordu? O zamanlar uğursuzluk getirdiği batıl inancıyla gemilere kadın da alınmıyordu. (Tabii esir ve köle değilse…) Bu yöntemlerden biri fıçıydı. Tayfalar sırayla, delikli fıçıya giriyor ve ihtiyacı olanları mutlu sona ulaştırıyordu. …

“Distopya” kelimesi “eftopya (eutopia)”nın zıddı olarak kullanılır ve şu an var olan dünyadan daha kötü bir toplum ya da sistem anlamına gelir. Terimi ilk kullananlardan biri olan John Stuart Mill’in 1868’deki bir parlamento konuşmasında bu sözcük geçer. Ancak terimi günümüz anlamıyla moda yapan Glenn Negley ve J. Max Partrick’in “Ütopya Peşinde (Quest for Utopia, 1952)” adlı eseridir. 1985’te Anthony Burgess …