Etiket Arşivleri: Astronomi

Yaklaşık kırk yıl önce, gökbilimciler galaksimiz Samanyolu’nun uzayda beklenenden çok daha hızlı hareket ettiğini ortaya çıkardı. Saatte 2,26 milyon kilometre ile Samanyolu’nun evren içindeki hızı, seyir hâlindeki bir uçaktan 2500 kat daha hızlı; Dünya’dan kaçış hızının 55 katı ve galaksinin kendi kaçış hızından bile iki kat daha fazlaydı! Bilim insanları 1980’lerin başından beri Samanyolu’nun yerel galaksi grubuyla birlikte bizden 100 …

NASA, 1977 yılının iki ayrı ayında, ikiz uzay araçları olarak bilinen Voyager 1 ve Voyager 2‘yi Florida’daki Cape Canaveral üssünden uzaya gönderdi. Voyagerlar’ın orijinal tasarım amacı Jüpiter, Satürn, Satürn’ün halkaları ve bu iki gezegenin büyük uyduları üzerinde yakın geçiş araştırmaları yapmaktı. İki ayrı gezegeni kapsayan görevlerini yerine getirmek için Voyager 1 ve Voyager 2, beşer yıl boyunca çalışacak biçimde inşa …

Uzayın derinliklerine, yıldızlara, sayısız galaksiye ve Büyük Patlama‘dan arta kalan parıltının uçsuz bucaksız genişliğine bakıp bir gün insanın doğa yasalarını bütünüyle anlayacağını ve gözlerinin önünde uzanan bu muhteşem enginliği keşfetmenin bir yolunu mutlak bulacağını hayal edebilirsiniz. Neden keşfetmenin bir sınırı olsun ki? Füzyon motorlu, anti-madde depolayabilen ve karanlık madde itişli gemilerimiz olamaz mı? Böylesi muazzam enerji kaynaklarıyla gezegen, yıldız ve …

Eski tarihlerden beri insanlar, sezgileri ya da kurabildikleri mantık sistemleri aracılığıyla Dünya‘nın kainattaki yerini saptamaya çalıştı. Antik çağ filozofları, Dünya’nın “her şeyin” merkezinde yer aldığını düşünüyordu. Örneğin Aristoteles, Dünya’nın pek çok küreden ibaret bir evrende (Güneş, Ay ve yıldızlar) en içteki küre olduğu fikrindeydi. Aristoteles’e göre bu göksel kürelerin tümü, dört elementi (ateş, su, toprak, hava) içeriyor ve “Dünya” çekirdeğinin …

Son yıldızların da sönmesinin ardından, muhteşem bir ışıma ve gürültü ile kara delikler evrenin sonunun habercisi olacak. Kara delikler, uzay-zaman içinde kütle çekiminin hüküm sürdüğü yerlerdir. Bir kara deliğin kütle çekimsel alanı o kadar güçlüdür ki hiçbir şey; ışık bile kaçamaz. Birçok boyutta olabilirler. Güneş’in 5 ile 100 katı büyüklüğünde olanlarından, milyarlarca yıldıza denk süper kütleli formlarına kadar her ölçekte …

Süpernova, bir yıldızın şiddetle patlaması olayıdır. Bu patlamalar öylesine şiddetlidir ki, uzayda meydana gelen en büyük patlamalar arasında gösterilir. Tipik bir süpernova patlaması sırasında açığa çıkan enerji nedeniyle galaksilerin tamamının saçtığı ışıktan daha parlak bir ışık topu oluşabilir ve Güneşimizin 8 milyar yıllık toplam ömründe yayacağından daha fazla enerji uzaya savrulabilir. Süpernovalar öylesine ani bir şekilde yaşanır ki, sadece birkaç …

Hiç bilimkurgu okumamış veya izlememiş olsanız bile, bilimkurgunun nasıl bir şey olduğuna dair bir fikriniz vardır. Uzay operasının, bilimkurguyu en iyi temsil eden biçimlerden biri olduğu söylenebilir. İlk kez 1920’lerde pıtrak gibi çoğalan dergilerden çıkarak bilimkurgunun 1960’lara dek süren Altın Çağı boyunca evrimleşen uzay operalarında yok yoktu: Aksiyon ve heyecan, galaktik imparatorluklar, ticaret yapabileceğiniz acayip yaratıklar, kahraman mühendisler ve çatlak …

Güneş Sistemi tıpkı evrenin geri kalanı gibi karanlıktadır. Mesela çok uzaklarda Neptün büyüklüğünde (Plüton’u saymazsak) dokuzuncu bir gezegen daha bulunuyor olabilir. Bu başka bir yazının konusu olsa da, böyle bir gezegenin varlığı araştırmacıların kafasını hep kurcalıyor. Güneş Sistemi’nde varlığından kesin olarak emin olduğumuz ama gidip göremediğimiz şeyler de var, mesela yer altı okyanusları. Ama Dünya okyanuslarının bile büyük bir kısmı …

James Webb Teleskobu, bir aksilik olmazsa yakın gelecekte Hubble Uzay Teleskobu‘nun yerini alacak; daha doğrusu Hubble’ın başardıklarını bir adım öteye götürecek. Aslında James Webb Teleskobu fırlatıldıktan sonra da Hubble Uzay Teleskobu’nu kullanmaya devam edebiliriz; ancak ne yazık ki miadını çoktan doldurmuş olan efsanevi uzay teleskobu Hubble, artık daha fazla dayanamayacağının sinyallerini vermeye başladı. 13 Haziran 2021 günü Hubble Uzay Teleskobu, …

Ya evrenin hiç başlangıcı yoksa ve zaman, Büyük Patlama ile evren var olmadan öncesinde, sonsuza kadar “esniyorsa“? Bu, kütleçekiminin, ışığın farklı dalga boylarında uzay-zaman üzerindeki etkilerinin farklı hissedilmesinden ötürü “gökkuşağı kütleçekimi” adı verilen bir olguya dayanıyor. Gökkuşağı kütleçekimi 2000’li yılların başında çok büyük cisimlerin dünyasını konu edinen genel görelilik ile çok küçük cisimlerin dünyasıyla ilgilenen kuantum mekaniği arasındaki vadiyi doldurmak …