Etiket Arşivleri: Belirsizlik

Bilimkurgu tedirgin bir dile sahiptir. En azından çoğunlukla. Bilimkurgu raflarını karıştırınca karamsarlığın elli tonunun tümüyle karşılaşmak mümkün. Her şeyi bir kâbusa dönüştüren ve o kâbusu bile sonuna kadar kontrol eden totaliteryen hükümetler, yıldızlararası köle imparatorlukları ve ekolojik yıkım… Listeyi daha da uzatmak mümkün. Otostopçunun Galaksi Rehberi gibi eğlenceli eserler olsa da ve günün sonunda kimi bilimkurgu eserleri umut dolu bir …

Postkolonyalizm, postmodernizm, posthümanizm… Sonrası daima öncesinin eleştirisini ve dolayısıyla yıkımını içerir. Postkolonyalizm, emperyal bakış açısına dair yeni fikirler getirmiş ve çoğulcu yaklaşımın ortaya çıkmasını sağlamıştır. Postmodernizm, modernitenin birey ve toplum üzerindeki etkisini yermesiyle ve çoğulcu estetik anlayışla hakikatin birçok farklı veçhesi olduğunu göstermiştir. Posthümanizm ise insanın kavramsal olarak dayanak bildiği kavramların modernite eleştirisi bağlamında sorunsallaştırılmasını anlatır. İnsan merkezli anlayış böylece …

Salgın politikaları, tahminlerin nasıl şeffaf ve mütevazı olunması gerektiğini vurgular. Ancak COVID-19 salgını, tüm dünyada normalleşme süreciyle birlikte yönetimlerde aciliyet, riskler, değerler ve belirsizlikler eksenine giren bilimin işleyişinin nasıl değiştiğini göstermiştir. Koronavirüs pandemisinden önce istatistikçiler, özellikle politikayı etkileyebilecek yanlış uygulamaların nasıl önleneceğini tartışıyordu. Şimdi ise bilgisayar modellemeleri ile dikkat çeken politikacıların politikaları, bilim tarafından dikte edildiği gibi sunuluyor. Yine de …

Son 20 yılda, en önemlisi bugünlerde yaşadığımız COVID-19 salgını olmak üzere, oldukça sarsıcı olaylar yaşadık. Bilgisayarların 2000 yılına geçiş aşamasında büyük sorunlar yaratacağı öngörüsüyle yeni milenyuma kaygılı girmiştik. Beklenen kıyamet milenyumun ilk günlerinde olmasa da 11 Eylül 2001 tarihinde gerçekleşti. İslamcı teröristlerin New York’taki ikiz kulelere ve Pentagon’a saldırmasından sonra, bugünlerde olduğu gibi, dünyanın artık asla aynı olmayacağı söylendi. 2007 …

Bazı bilim insanları kuantum mekaniğinin karar verme mekanizmalarını açıklamaya yardımcı olabileceğini düşünüyor. Schrödinger’in kedisinin aynı anda hem canlı hem de ölü olmasına izin veren, bir galaksinin iki ucunda bulunan parçacıkların ‘birbiriyle konuşabileceğini’ söyleyen kuram, en gizemli olayı, yani insan davranışlarını da açıklayabilir. Kuantum fiziği ve insan psikolojisi birbirinden ilgisiz alanlarmış gibi görünebilir, ancak bazı bilim insanları iki alanın ilginç bir …

“Çok ufak şeyleri gözlemlediğimizde, sanki bir şekilde onları gözlemlediğimizi biliyor gibi davranıyorlar. Belki de… her zaman gözleri arkalarında onlar da bizi gözlemliyor! Ne kadar da sinir bozucu!” Kopenhag Yorumu 1. Olasılıklar ve Belirsizlikler: Schrödinger denkleminin belli bir kuantum sistemi için çözümüne o sistemin ‘dalga fonksiyonu’ denir. Kuantum mekaniğinde, dalga fonksiyonu y’nin karesi ile betimlenen olasılıklar, gözlemcinin ya da kuramcının eksik bilgisinden veya …

Bugüne ve geleceğe dair mikro ya da makro konularda sağlıklı fikirler yürütmek için zamanın ruhuna ait belli başlı özellikleri bilmek mecburidir. Tarihle alakalı değerlendirmelerde sıkça kullanılan “dönemin şartları” tabiri, aslında bugüne ve geleceğe dair de yol gösterici bir tabirdir. Bugünün mevcut şartları ve yarının olası resmini kesin olarak bilmek giderek zorlaştığından dolayı bu yazıda bahsedilen hususların her an değişebileceği, yok …

Konusu veya amacı önemli değil; insan her zaman bilmek ister. Tek derdi karnını doyurmak olan, sadece çocukları için yaşayan, sadece kendisi için var olan veya dünyayı ele geçirmeye çalışan insan da küçük veya büyük bir mesele olması fark etmeksizin bir arayış içerisindedir. Yani insanın minimalist olup olmaması kendi doğasını reddeden bir anlam taşımamaktadır. Bu arayışın en önemli nüvelerinden biri de …

Termodinamik, hayatın devamı için temel olan enerji konusunu ele alan heyecan verici ve çekici bir konudur. Bütün dünyada uzun süredir mühendislik öğreniminin temel bir parçası olmuştur. Termodinamik, mikroskobik organizmalardan bilinen ev gereçlerine, ulaşım araçlarına, güç üretim sistemlerine ve hatta bilimkurguya kadar evreni anlamlandıran her şeyin geniş bir uygulama alanına sahiptir. Bu makale serisinin ilk bölümünde, termodinamikte temel düzeyde bir anlayışı …