Etiket Arşivleri: Bilim

“Bilimin ilerleyişine öncülük edenler” denilince aklımıza ilk kimler gelir? Elbette bu uğurda laboratuarlarda sabahlayanlar, yaşamlarını bir deneyin başarısına adayanlar, sağlıklarını çalışmaları için harcayanlar hatırlanır hemen. Mesela üzerinde çalıştığı radyoaktif maddelerin etkisi sonucu öldüğü söylenen Marie Curie bilimin ilerleyişi hususunda ne büyük bir kahramandır. Onu; bulduğu elementlerle, yaptığı diğer çalışmalarla ve tüm bunların yanında zamanının cinsiyet ayrımcılığına meydan okuyan bir kadın …

Interstellar‘ı izlemek, insanı fizik kuramlarına tekrar göz atmak için heveslendiriyor. Heisenberg’in belirsizlik ilkesinden solucan deliklerine, Schrödinger’in düşünsel kedi deneyinden genel görelilik kuramına savrulurken, hafızamızı da tazelemiş oluyoruz. Eğer izlemediyseniz ve henüz filme dair bir şey duymak istemiyorsanız, aşağıda yazılanları okumayın. Filmin en dikkat çekici yanı, bilimsel kuramlarla olan tutarlılığı. Aslında, filmi her bakımdan sevmek mümkün. Belki son yarım saatlik kısmı …

İnşası 19 yıl ve 1,1 milyon mesai saati süren ve stellarator adı verilen özel bir tür süper tokamak olan Wendelstein 7-X sonunda hazır. Tokamak, bir füzyon reaktörüdür. Sıcaklığı 150 milyon dereceye ulaşan (Güneş’in merkezinden onlarca kat daha sıcak) bir plazmayı torus denen simit biçimindeki manyetik bir kabın içinde tutmaya yarayan düzeneklerdir. Reaktör bu sıcaklıktaki plazmayı yarım saat tutabilecek. Stelleratörün farkı, torusun şeklinde …

İnsanlar neden hala warp sürücüsünü tasarlamadığımız için yakınıyor olabilirler; ancak diğer yandan bir başka buluş bilimkurgudan bilime geçişini tamamladı. Konuya geçmeden önce iki cümle ile sesi tamanımlamamız gerekirse ses, temelde periyodik basınç değişimidir. Bir maddedeki moleküllerin titreşerek oluşturduğu enerjiye denir. İngiltere’de bilim insanları sadece ses dalgaları kullanarak küçük objeleri manipüle edebilen ilk sonik taşıyıcıyı tasarladı. Tasarlanan makine, yüksek perdeli ve yüksek yoğunluklu …

Bilimkurgu, insanlığın ufkunu açan, yeni fikirlere öncü olan önemli bir edebiyat ve sanat dalıdır. Şunu diyebiliriz ki, eğer bilimkurgu yazarlarının hayalleri ve öngörüleri olmasaydı bugün kullandığımız birçok teknolojiye ulaşabilmemiz mümkün olmazdı. Bu yönüyle bilimkurgu için bilimin itici gücü de diyebiliriz. Bununla beraber, özellikle bilimkurgu filmlerinde “bazıları kasti” birçok hata yapılabiliyor. Bu hataların bazılarını derlemeye çalıştık: Star Wars’taki çift güneşli Tatooine …

Canlılık hangi koşullarda mümkün olabilir diye hep merak ederiz. Konakladığımız gezegeni daha çok anlayarak fark ettik ki canlılık, hemen hemen her koşulda mümkün olabilir. 11 km ile Dünya’nın en derin doğal noktası olan Challenger Deep‘ten -ki metre karenin binde altısına 7 ton basınç uygulanıyor- Everest‘in en tepesine kadar birçok yerde canlılığa rastlayabiliyoruz. Zaten canlılık ile cansızlık arasında pek de fark olmadığını belirtmeden …

Bu farkı anlamak için 1982’de Stanley B. Prusiner’in keşfi büyük önem sağlamıştır. Latince proteinaceous ve infectious yani protein ve enfeksiyon kelimlerini birleştirip ‘’Prion’’ adındaki izole proteinleri keşfetmiştir. Ardından bu keşif ona 1997’de ona Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü kazandırmıştır. Prionlar kısaca PrP (Prion Protein) olarak kısaltılır. Virüslerin keşfinden sonra canlılık/cansızlık tartışmasının alevini tekrar körükleyecek bir buluş oldu. Çünkü bildiğimiz canlı yapılar …

Evrenin iki uzak bölgesini birbirine bağlayan kozmik tüneller, solucan delikleri gibi konular, teorik fiziğin yayılması ve Yıldız Geçidi (Stargate), Uzay Yolu (Star Trek) ve Yıldızlararası (Interstellar) gibi yakın zaman bilimkurgu eserlerinin yaygınlaşmasıyla popülerliğini artırdı. Çok büyük miktarda yerçekimsel enerji gerektirmesi ve bu enerjinin nasıl elde edileceğini henüz kimsenin bilmemesi, günümüz teknolojilerini kullanarak yerçekimsel solucan deliklerini oluşturmayı imkânsız kılıyor. Ancak, elektromanyetizmada, metamalzemeler ve görünmezlik teknolojilerinin gelişmesiyle araştırmacılar …

Kendi yıldız ve galaksi sisteminizi oluşturup, yönetmek mi istiyorsunuz? Ya da kütle çekiminin cisimlere etkisini kendiniz mi test etmek istiyorsunuz? O zaman doğru yere geldiniz. Universe Sandbox, bir tür interaktif uzay ve kütle çekim simülasyonudur. Bu simülasyonda farklı boyutlardaki gök cisimlerinin kütlesi, çapı, yoğunluğu, albedosu gibi özelliklerini kontrol ederek uzay-zaman içerisindeki evrimlerini gözlemleyebilirsiniz. Bir sistem yaratırken dilerseniz, UY Scuti, Proxima Centauri ve Güneş …

Özellikle sanat ve sanat dalları konusunda, herkesin kendince bazı tanımlamaları vardır; zira sanat “ne olduğu düşünülmesi” oldukça keyifli bir alan. Benim için bu, özellikle bilimkurguda böyledir. Uzun süredir bir “bilimkurguyu,” “bilim ve gelecek kılıklı kurgu”dan (mesela Marslı) ayıran şeyin ne olduğunu düşünüyorum. Kendimce, iyi kötü bir tanıma da ulaştım. Öykünün temelini akla dayandırması, bilimi ve teknolojiyi içine entegre etmesi gibi …