Etiket Arşivleri: Ekoloji

Aydınlıktan Karanlığa: Nauru

nauru kapak

Ütopya, her türlü olumlu durumun var olduğu hayali bir ideal toplum ya da ülkedir. Distopya, ütopyanın karşıtıdır. Baskıcı ve totaliter bir rejimin var olduğu, özgürlüklerin kısıtlandığı hayali bir toplum ya da ülke resmeder. Post-Apokaliptik anlatılarda ise çoğunlukla küresel bazen de bölgesel bir doğal veya yapay felaket sonucu devlet sistemi kısmen veya tamamen çöker. Böylesi bir dünyada insanların yaşama ve var …

Devamını gör »

“Çöl Büyüyor”: Nietzsche’nin Kâbusu Üzerine

Nietzsche

Friedrich Nietzsche‘nin (1844-1900) Böyle Söyledi Zerdüşt‘ündeki Çölün Kızları Arasında bölümünde geçen “Çöl Büyüyor” (Die Wüste wächst) ifadesi, insani değerlerin çöküşünü ya da kitlesel bir histeriyi ifade etmez yalnızca. Modern insanın gelişmiş teknolojiler, geniş imkânlar ve onca araca rağmen nasıl basit bir huzura bile erişemeyecek kadar aciz hâle gelişine işaret eder. Modern insan, onca çabasına rağmen huzurdan giderek uzaklaşmıştır. Dünya öylesine …

Devamını gör »

Ahtapot Dünyaları: Octopolis ve Octlantis

ahtapot

“Ahtapota inanmak için onu görmek gerekirdi. Eski su ejderhaları ahtapotun yanında gülünç kalır. (…) Bu hayvanlar canavar oldukları kadar hayalettirler de. Onlar hem kanıtlanmıştır hem de olasılık dışıdırlar. Var olmak onların gerçeğidir, olmamak onların hakkıdır. Ölümün iki canlılarıdır. Onların mantıksızlıkları varlıklarını zorlaştırır. Akıl sınırının yakınındadırlar, hayal sınırını doldururlar. (…)  Onlar kara dairelerin görülen uçlarıdır. Bizim gerçeğimizden bir başkasına olan geçici …

Devamını gör »

Doğa Korumacılığı Bilimkurgudan Ne Öğrenebilir?

doga ve bilimkurgu

Ekolojistler, şimdiye dek üzerinde çalıştıkları sistemlerin hep dengeye doğru meylettiğini düşündü. Fakat 20. yüzyıldaki gidişat gösterdi ki, düzensizlik ve karmaşa ana yoldan bir sapma değil, tersine varış noktasının kendisi. İnsanlar ekosistemlere korkunç zararlar verebilirler, bariz biçimde veriyorlar da, ama düzensizlik ve karmaşanın kendisi illaki bir problem olmak zorunda değil. Hatta pek çok ekosistem için tek kararlı durumun ani ve büyük …

Devamını gör »

Frank Herbert’in İklim Hakkındaki Görüşleri

frank herbert

Dune Serisi, çok iyi bilinen bir bilimkurgu eseri olmasını yanı sıra türün ilk ekolojik örneklerinden de biri. Dune’da Arrakis’in ve üzerinde yaşayanların çektiği su kıtlığını okumak, dörtte üçü su olan bir gezegenin canlıları olarak bizlere belki abartı geliyor olabilir. Ancak bilimsel gerçekler gösteriyor ki, Dünya’nın iklimi üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratıyoruz ve koskoca bir gezegeni dönüşü olmayan noktalara doğru sürüklüyoruz. …

Devamını gör »

Sert Bilimkurguda Savaş Sonrası Ekolojisi

post-apocalyptic

Sert bilimkurgu (Hard Sci-Fi), 60’lardan önce genellikle ekolojik kaygılar ile ilgili konularla pek ilişkilendirilmez. Bu dönemin sert bilimkurgu eserlerini inceleyen araştırmacıların çoğu, ekolojiyi görmezden geldi ya da dünyaların inşasında kullanılması pratik olmayan bir şey olarak bir kenara itti. Kurgusal dünyaların yaratılmasında belirli bilimsel ilkelerin nasıl dikkate alındığına dair ayrıntılı bir inceleme sunan David Samuelson‘un Tahmin Modları: Sert Bilimkurgu Formülleri kitabı, …

Devamını gör »

Edebiyatımızın İlk Ekolojik Distopyası: Köpekli Çocuklar Gecesi

Usta yazar Oya Baydar’ın Can Yayınları‘ndan çıkan romanı “Köpekli Çocuklar Gecesi”, edebiyatımızda kaleme alınan ilk “ekolojik distopya” olarak lanse edildi. Bu nitelemeyi aslında roman alanında doğru olarak kabul edebiliriz, çünkü ekolojik yıkım sonrası distopik bir atmosferi konu edinen öyküler, Türk edebiyatında daha önce de mevcuttu (Örneğin ilk aklıma gelen, sitemizde de incelemesi mevcut bulunan, 16 öyküden oluşan “İstanbul 2099” adlı …

Devamını gör »

Dune Serisi’nde Ekoloji ve Şehircilik

Frank Herbert‘ın Dune‘u en çok satan bilimkurgu eserlerinden biridir. Dune kurgusal dünyası, gerçek dünya ile kaynak kullanımı ve çevre manipülasyonu gibi konularda birçok paralellik barındırır. Su kıtlığı ve nüfus fazlalığının yanı sıra, yaşanan çevrenin insanların huy ve kişiliklerini nasıl değiştirdiğine dair birçok olayda gerçek dünyadan örneklendirmeler vardır. Herbert’ın kendisi de bir bakıma çevreci sayılırdı. Ailesi ile birlikte Washington’da yaşadığı dönemlerde …

Devamını gör »

İnsan Kıyameti: Anthropo-Calypse

İnsanın en büyük özelliği nedir biliyor musunuz? Konuşması, düşünmesi falan değil. En büyük özelliğimiz inkarcı olmamız… Hatta bizler belki de ‘Homo Hypocrita’yız yani İnkarcı İnsan… Nedense herkes küresel ısınmayı, buzul çağı gibi bir şey sanıyor? Hangi filmin etkisidir bilmem. Ama küresel ısınma, adı üstünde ısınmadır. 60 bin araştırmayı özetleyen ve bin tane bağımsız bilim insanı tarafından onaylanan son küresel ısınma raporundan …

Devamını gör »

Kargalarla Çöp Toplamak

Youtube’da hayvan videolarını hepimiz seyrediyoruz. Bu videoların arasında, kargalarla ilgili olanları diğerlerinden ayıran bir etiket var. Çoğu hayvan videosu sevimlilik veya şirinlikle ilgili kelimelerle etiketlenirken kargaları etiketleyen anahtar sözcüklerin en başta gelenleri hep zekayla ilgili. Kargaların yiyecek bulmak için etrafındaki araçları, taşıtları veya insanları nasıl kullandığını anlatan ya da laboratuvar ortamında problem çözme yeteneklerini ölçmek için hazırlanan testlerdeki başarılarını gösteren …

Devamını gör »