Etiket Arşivleri: İnsan

Bilimkurgu ve felsefe, insanın evreni, bilinci ve varoluşu anlama çabasını paylaşan iki alandır. Felsefe, soyut kavramları tartışır ve sorgular; bilimkurgu ise bu kavramları kurgusal dünyalar içinde somutlaştırarak deneyimlememizi sağlar. Bilimkurgu, teorik tartışmaları somut hikâyelere dönüştürerek okuyucuya felsefi meseleleri hissettirme ve deneyimleme imkânı sunar. Bu nedenle felsefe, bilimkurgunun temel ilham kaynaklarından biri olmuştur. Bilimkurgu, yalnızca geleceğin teknolojilerini hayal eden bir tür …

“Her çağın insanı kendini ‘modern’ diye tanımlar; bu durum insanlığın tarih boyunca kendini geçmişten üstün görme eğilimini yansıtır. Ancak Mark Twain’in İnsan Nedir? kitabında değindiği gibi, “İnsan, kendisini yaratan koşulların bir ürünüdür; neyse odur, ne olacaksa da o olacaktır.” Öyleyse, teknolojik sıçramalar ve kültürel devrimler modern insanı ‘daha iyi’ bir varlık mı yapar, yoksa Twain’in ima ettiği üzere, değişen yalnızca …

Bilimkurgu, uzun yıllar boyunca popüler kültürün alt sınıflarında değerlendirilen, akademik ciddiyetten uzak, çoğu zaman sadece eğlence amaçlı bir tür olarak görüldü. Klasik edebiyat, insan psikolojisini ve toplumsal dinamikleri merkezine alırken, bilimkurgu genellikle “kaçış edebiyatı” olarak damgalandı. Ancak bu algı, 20. yüzyılın sonlarından itibaren değişmeye başladı. Postmodernizmin sanat, felsefe ve edebiyat üzerindeki etkisiyle birlikte bilimkurgu da daha karmaşık bir çerçeve kazandı. …

Kâr amacı gütmeyen kuruluşlardan Future of Life Institute (Yaşamın Geleceği Enstitüsü), son on yıldır nükleer silahlar, iklim değişikliği, yapay zekâ ve diğer gelişen tehditler üzerine insan refahını savunmak için kampanyalar yürütüyor. Teknolojik gelişmeleri medyada sıkça karşılaştığımız distopik vizyonlardan uzaklaştırmaya çalışan grup, tartışmalar yapay zekâya geldiğinde inatçı bir düşmanla karşılaşmak zorunda kalıyor. Terminatör ile… “Yapay zekâ riskinden bahsetmeye ilk başladığımızda, bu …

“Merhaba, geleceğe hoş geldiniz. San Dimas, Kaliforniya, 2688. Size söylüyorum, burası harika! Hava temiz, su temiz, hatta toprak bile… temiz! Sonunda herkes mini-golfü bırakıp bovlinge başladı. Ve iletişim kurduğumuz diğer gezegenlerden daha fazla harika su kaydırağımız var. Size söylüyorum, burası harika!” – -Rufus, Bill & Ted’s Excellent Adventure Geleceğin kıyamet senaryoları veya korkunç distopyalarla dolu olmadığı, bunun yerine bütün problemlerimizin …

Bilimkurgu ve din, ilk bakışta birbirine zıt kavramlar gibi görünse de türün doğuşundan itibaren aralarındaki ilişki oldukça karmaşık olmuştur. Bilimkurgunun geniş anlatı evreninde din, çoğunlukla materyalist bir faydacılıkla ele alınmış, ritüellerin ve inançların bilimsel ilerlemeyle nasıl bir arada var olabileceği veya ona nasıl meydan okuyabileceği soruları üzerinden işlenmiştir. Farah Mendlesohn, çevirisini yaptığımız “Din ve Bilimkurgu” başlıklı işbu makalesinde söz konusu …

“Toplum böylesine parçalanmaktansa yeniden bir araya gelmeli. Sadece doğaya bak, hayatın ne kadar basit olduğunu göreceksin. Bir zamanlar olduğumuz yere dönmeliyiz, yanlış tarafa döndüğümüz noktaya. Hayatın ana temellerine geri dönmeliyiz; suları kirletmeden…” Tarkovski’nin kült filmi Nostalghia’da, o meşhur tiradında böyle diyordu Deli. İnsanın kat etmesi gereken en uzun mesafe kendi kökleriyle arasında olandır. Varabileceği en uzak nokta, erişebileceği en üst …

Teknoloji ilerledikçe, insanın anlamı ve varoluşu da yeniden tanımlanıyor. Yapay zekâ, biyoteknoloji ve dijital gözetim çağında, insanlığın sınırlarını zorlayan posthümanist fikirler her zamankinden daha güçlü bir şekilde tartışılıyor. Orwell’in distopik dünyalarından bugünün dijital dönüşümlerine uzanan bir yolculukta, insan olmanın ne anlama geldiği ve gelecekte nasıl bir hâl alacağına dair sorular zihnimizi meşgul ediyor. Peki, teknoloji bizi özgürleştiriyor mu, yoksa kontrol …

Isaac Asimov‘un Robot serisi, yalnızca bilimkurgu türünün değil, aynı zamanda insan-makine ilişkisinin ve bu ilişkinin toplumsal, hukuki ve etik boyutlarının da derinlemesine bir araştırması. Bu yazıda, Asimov’un önemli hikâyelerinden Reason’ı (Mantık) ve onun başkahramanı Cutie’yi ele alacağız. Mantık, akıllı makineler yaratmanın beraberinde getirdiği etik ikilemleri, toplumsal etkileri ve felsefi temelleri sorgulayan çığır açıcı bir öykü. Asimov’un ünlü Robotik Yasaları, Cutie’nin …

Friedrich Nietzsche‘nin (1844-1900) Böyle Söyledi Zerdüşt‘ündeki Çölün Kızları Arasında bölümünde geçen “Çöl Büyüyor” (Die Wüste wächst) ifadesi, insani değerlerin çöküşünü ya da kitlesel bir histeriyi ifade etmez yalnızca. Modern insanın gelişmiş teknolojiler, geniş imkânlar ve onca araca rağmen nasıl basit bir huzura bile erişemeyecek kadar aciz hâle gelişine işaret eder. Modern insan, onca çabasına rağmen huzurdan giderek uzaklaşmıştır. Dünya öylesine …