Etiket Arşivleri: Üç Robot Yasası

Isaac Asimov‘un Robot serisi, yalnızca bilimkurgu türünün değil, aynı zamanda insan-makine ilişkisinin ve bu ilişkinin toplumsal, hukuki ve etik boyutlarının da derinlemesine bir araştırması. Bu yazıda, Asimov’un önemli hikâyelerinden Reason’ı (Mantık) ve onun başkahramanı Cutie’yi ele alacağız. Mantık, akıllı makineler yaratmanın beraberinde getirdiği etik ikilemleri, toplumsal etkileri ve felsefi temelleri sorgulayan çığır açıcı bir öykü. Asimov’un ünlü Robotik Yasaları, Cutie’nin …

Asimov’un üç robot yasasına göre bir robot bir insana zarar veremez ya da zarar görmesine seyirci kalamaz; birinci yasayla çelişmediği sürece bir insanın emirlerine uymak zorundadır ve son olarak bir robot birinci ve ikinci yasayla çelişmediği sürece kendi varlığını korumakla yükümlüdür. Bu yasalar ilk kez, Asimov’un 1950’de yayımlanan “Ben Robot” romanında ifade edilmişlerdi. Çok sonraları eklenen ve bir robot “insanlığa” …

Araştırmacılar, biyolojideki homeostaz ilkesi sayesinde daha akıllı robotların tasarlanabileceğini savunuyor. İşin sırrı ise duygularda gizli. A.I. filminde Haley Joel Osment‘in canlandırdığı duygusal çocuk David gibi, bilimkurgu duyguları olan robotlarla dolu. Ancak gerçek hayatta, henüz sadece belirli görevleri yerine getirebilen birer çelik yığınından ibaretler. Yine de Kingson Man ve Antonio Damasio isimli nörobilimciler, robotlara duygu bahşetmenin bir yolu olabileceğini söylüyor. Bilim …

1966 yılında “Star Trek” isimli bir televizyon dizisi, Kaptan Kirk’ün mürettebatıyla uzaktan konuşmak için açıp kapattığı bir cihaz olan Communicator’ı tanıttı. Yıllar sonra, 1990’ların ortalarında Motorola, ilk flip telefon olarak kabul edilen ve bilimkurgu serisindeki iletişim cihazından açıkça ilham alan StarTAC model telefonunu piyasaya sürdü. Benzer şekilde, 1968’de vizyona giren “2001: A Space Odyssey”, artık çoğumuzun aşina olduğu görüntülü arama …

Bilimkurgu yazarı ve bilim insanı Isaac Asimov‘un, 1942 senesinde kaleme aldığı Üç Robot Yasası‘nı duymayanınız yoktur. Bu yasaların, gerçek dünyadaki robotlara karşı tutumumuzu şu ana kadar büyük oranda şekillendirdiğini söyleyebiliriz. Dilerseniz önce bu Üç Robot Yasası’nı anımsayalım: Bir robot, bir insana zarar veremez ya da zarar görmesine seyirci kalamaz. Bir robot, birinci kuralla çelişmediği sürece bir insanın emirlerine uymak zorundadır. …

Isaac Asimov “robotik” kelimesini literatüre kazandırdı ve robot davranışlarını yöneten “3 Robot Yasası”nı icat etti. Ayrıca birçok mit ve yanlış anlamayı etkisiz hâle getirerek günümüzde robotlara bakışımız üzerinde etkili oldu. Asimov tutkulu bir yazar ve evcimen bir insandı. Hatta belki de agorafobikti. Zira uzak dünyalarda geçen kurguların yazarı olarak, ironik şekilde yolculuktan nefret ederdi. ABD ordusunda görevliyken, Bikini Adaları’nda yapılan …

“Edebiyat” ve “bilimkurgu” sözcükleri yan yana geldiğinde çoğu kişinin aklında beliren ilk isimdir Isaac Asimov. Kemik çerçeveli gözlüğü, kovboy kravatı ve uzun faulleriyle belleklere kazınan imgesi, sayısız okurun zihninde bilimkurguyla eş anlamlı bir değere bürünmüştür. O, hayatı boyunca 500’den fazla kitap kaleme almış üretken bir yazar, iflah olmaz bir okur, Boston Üniversitesi’nde biyokimya profesörlüğü yapmış bir bilim insanı, amansız bir …

1930 ve 1940’lı yıllarda Hollywood çocuklara hitap eden tüm filmlerinde vazgeçilmez kahraman olarak robotları kullanmıştır. Örneğin “Flash Gordon” ve “Denizaltı Krallığı” filmlerinde robotlar kahramanların vazgeçilmez yardımcılarıydılar. 1926 yılında ise Edmond Hamilton bugünkü tanımlara uygun elektronik bir beyni olan, atom gücü ile çalışan ve uzaktan kumanda edilebilen bir robotun varlığından “The Metal Giants” adlı eserinde söz etti. Bir başka yazar ise …

Bilimkurgu yazarları arasında Türkiye’de en çok romanı ve öyküsü basılan yazar unvanına sahip olan Asimov‘un 80’li ve 90’lı yıllarda Altın Kitaplar Yayınevi tarafından birçok eseri yayımlandı. 11 öyküden oluşan “Melezler Venüste” ise, Gönül Suveren çevirisiyle Aralık 1993’te okurla buluştu. Kitabın içinde her Asimov okurunun bildiği robot öyküleri de olmak üzere, bilimkurgunun birçok alt temasına sahip kısa ve uzun öyküler bulunuyor. …

Küçük yaşlardan beri bilimkurguya ilgi duyan ve 12 yaşından itibaren de kısa öyküler kaleme almaya başlayan Isaac Asimov, erken yazınsal çalışmalarında bile bilimkurgudaki mevcut kalıpları yıkacağının sinyallerini verir. Bu devrimsel ürünlerinin odağında ise robotlar vardır. Özellikle 1900’lerin başlarından itibaren Amerika Birleşik Devletleri’nde sayıları çoğalmaya başlayan ucuz dergiler, öncüllerini yineleyici basmakalıp öykülerin mebmaı haline gelir. Dönemin bilimkurgu yazarları arasındaki en gözde …