Doctor Who: Gelmiş Geçmiş Tüm Doktorlar Üzerine Bir Rehber

Doctor Who hiç bu kadar popüler olmamıştı. Peter Capaldi, seyyah Zaman Lordu olarak dönemini kapatınca yerine gelen ilk kadın doktorumuz (ve toplamda on üçüncü doktor) Jodie Whittaker ile dizi tarihinde yepyeni bir sayfa açılmış oldu. Bu yazıda, dizinin 50 yılı aşkın geçmişindeki tüm doktorlara göz atacak, kronolojik sırayla her bir rejenarasyonu hakkında bilgiler verip neden müthiş ve dikkate değer olduğunu açıklamaya çalışacağız.

Lafı daha fazla dolandırmayalım: İşte karşınızda Zaman Lortları’nın sonuncusu, Dünya gezegenin koruyucusu, zamanın şampiyonu, eşsiz ve benzersiz Doktor Who!

İlk Doktor

Oyuncu: William Hartnell

Dönemi: 1963-1966

Simge aleti/giysisi: Mavi taşlı bir yüzük

Rejenerasyon nedeni: Yaşlı bedeni artık yıpranmıştı.

Önerilen üç öyküsü: Aztekler, Dalekler’in Dünya İstilası, Savaş Makineleri

Her şeyi başlatan kişi bu işte! Eli-ayağı titreyen, huysuz bir yaşlı adamı andıran aldatıcı görünümünün altında aslında oldukça tehlikeli bir adam yatardı. Neyse ki torunu Susan, TARDIS’i terk edip de onu duygusal olarak savunmasız bıraktıktan sonra biraz yumuşamıştı.

İkinci Doktor

Oyuncu: Patrick Troughton

Dönemi: 1966-1969

Simge aleti/giysisi: Blok flüt

Rejenerasyon nedeni: Zaman Lortları’na verilen bir hükmün gereği olarak zorla dönüşüme uğratıldı (kısacası, idam edildi).

Önerilen üç öyküsü: Siber Adamların Mezarı, Dünyanın Düşmanı, Savaş Oyunları

Dıştan bakıldığında göze çarpan komik adam görünümü, altında yatan çok daha ciddi ve hesapçı bir zihni gizlerdi. Muzip görünümlü bu “kozmik avare” masumların ateşli bir savunucusu ve bizim bugün daha alışık olduğumuz Doktor’un da başlangıcıdır.

Üçüncü Doktor

Oyuncu: Jon Pertwee

Dönemi: 1970-1974

Simge aleti/giysisi: “Bessie” adında capcanlı, sarı bir antika otomobil

Rejenerasyon nedeni: Bedeni radyasyondan tahrip olmuştu.

Önerilen üç öyküsü: Doktor Who ve Silüryenler, İblisler, Yeşil Ölüm

Yaşamının büyük kısmını dünyada geçiren bu doktor otomobiller, güzel giysiler, bedava şarap ve peynir ile yeri geldiğinde bir Venüs karatesi darbesi çakmayı severdi. Bilimsel danışmanları olduğu UNIT (Birim) adlı bir paramiliter örgütle işbirliği yapan bu doktor, “yaşlı ama genç yüzüyle” babacan bir figür ve son derece ahlaklı bir adamdı.

Dördüncü Doktor

Oyuncu: Tom Baker

Dönemi: 1974-1981

Simge aleti/giysisi: Rengârenk (büyük kısmı bordo rengi) bir atkı, ayağının takılıp düşmemesi mucizeydi; ki aslında düştüğü de olmuştu! Ha bir de, bebek biçiminde jöle şekerlemeler.

Rejenerasyon nedeni: Usta ile bir savaş sırasında radar kulesinin tepesinden aşağı düştü.

Önerilen üç öyküsü: Dalekler’in Yaratılışı, Mars’ın Piramitleri, Ölüm Şehri

Birçok kişi için hâlâ en anlamlı doktor olan bu uzun ömürlü enkarnasyon, ikonik bohem imajı, dâvudi sesi ve yol arkadaşlarına karşı yürek ısıtan sadakati ile çatlaklık ile ağırbaşlılığın mükemmel bir bileşimiydi.

Beşinci Doktor

Oyuncu: Peter Davison

Dönemi: 1981-1984

Simge aleti/giysisi: Kriket giysisini andıran takımının yakasına iliştirilmiş bir kereviz demeti.

Rejenerasyon nedeni: Spectrox zehiri bulaşınca panzehiri aynı zehirden etkilenen yol arkadaşı Peri’nin hayatını kurtarmak için kullanarak kendisini feda etti.

Önerilen üç öyküsü: Deprem, Yılan Dansı, Androzani’nin Mağaraları

Hayır, soyadı “Davidson” değil (bir başka bilimkurgu serisinden Kumandan Data’nın deyimiyle, “biri soyadı, diğeri değil”). Bu nefes nefese, enerjik enkarnasyon öncekilerin çoğundan daha kırılgandı ve içlerinde en insansı olanlarından biriydi. “Hoş ve duru yüzü” ile genç görünmesinde rağmen tabii ki genç bir beden içindeki yaşlı bir varlıktı.

Altıncı Doktor

Oyuncu: Colin Baker

Dönemi: 1984-1986

Simge aleti/giysisi: Görebileceğiniz en çirkin uzun ceket üzerinde kedi biçimli çeşit çeşit yaka iğneleri.

Rejenerasyon nedeni: İzleyen romanlar veya sesli oyunları göz ardı edip de yalnızca TV dizisine bakarsak, başını çarptı! Tüh…

Önerilen üç öyküsü: Varos’tan İntikam, İki Doktor, Dalekler’in Keşfi

Başlangıçta gözü ciddi biçimde rahatsız eden rengârenk ceketiyle diğerlerine kıyasla sevilmesi güç bir doktor olsa da, altıncı doktor da diğerleri kadar kahraman ve sevecendi. Öte yandan diğerlerinden çok daha kıt bir sabra sahipti ve uzun süre boyunca yol arkadaşı Peri ile açıkça kavga ediyordu. Bazen dengesizleşen bu enkarnasyon radyo maceralarında tam olarak kendini buluyordu.

Yedinci Doktor

Oyuncu: Sylvester McCoy

Dönemi: 1987-1996

Simge aleti/giysisi: (En azından başlarda) benzer soru işaretleriyle kaplı çirkin bir kazakla uyumlu, sapı kırmızı soru işareti biçiminde bir şemsiye.

Rejenerasyon nedeni: TARDIS’den dışarı adım atar atmaz San Francisco çeteleri arasındaki silahlı bir çatışmanın ortasına düştü, ama asıl işini bitiren bunun ardından geçirdiği ameliyat oldu.

Önerilen üç öyküsü: Dalekler’i Anarken, Fenric’in Laneti, Yaşam Mücadelesi

Başlangıçta o güne kadarki en soytarı kılıklı enkarnasyon olan bu doktor zamanla kara bir karaktere dönüşerek, zaman ve uzay çapında dev bir satranç oyunu yöneten usta (yok, o Usta değil!) bir manipulatör hâline geldi. O aslında… (en azından romanlarda) Zamanın Şampiyonuydu.

Sekizinci Doktor

Oyuncu: Paul McGann

Dönemi: 1996, 2013

Simge aleti/giysisi: Genellikle bebek biçiminde jöle şekerlemeler ve sonik tornavida gibi geçmişten gelen simgeler.

Rejenerasyon nedeni: Karn gezegeninde bir uzay gemisi kazasında öldü ama orada kadınlardan oluşan Kardeşlik tarafından kendisine gelecek enkarnasyonunu şekillendirme şansı verildi.

Önerilen üç öyküsü: TV Filmi, Gece Yarısı Çanları (Big Finish Sesli Oyun), Doktor’un Gecesi

Doktor’un bu enkarnasyonunda yumuşak konuşan, derin duygulu, daha romantik bir akımın başlangıcı görülebilir. Bu doktor daha önceki doktorlara göre daha sakin mizaçlı olmakla birlikte, hâlâ köşeyi dönünce önüne çıkabilecek her türlü maceraya karşı heyecanını da koruyor.

Savaş Doktoru (Dokuzuncu Doktor)

Oyuncu: John Hurt

Dönemi: 2013

Simge aleti/giysisi: Doktorun gelecekteki yol arkadaşı Rose biçiminde ortaya çıkan ve “An” adı verilen Zaman Lordu kıyamet cihazı.

Rejenerasyon nedeni: İlk rejenerasyonunda olduğu gibi, yine… biraz yıpranmıştı.

Önerilen üç öyküsü: (Tek bir tam öyküsü var) Doktor’un Günü

Bu enkarnasyon Zaman Savaşı’nda çarpışabilmek için Doktor’un adını kullanmaktan kaçınmış ve ömrü boyunca da buna devam etmiş. Fakat işinin karanlık doğasına rağmen, keşif ve zafer anlarında hâlâ yıpranmışlığının ardından ışıldayan çocuksu bir kıvılcıma sahip.

Numaralandırma üzerine pek de kısa olmayan bir not: Doktorlar birincisinden başlayarak enkarnasyonlarına göre numaralandırılıyor, ama dokuzuncudan sonra işlerin biraz çatallaştığını fark edeceksiniz. Bunun nedeni 50. yıldönümü için hazırlanan “Doktor’un Günü” özel bölümünde daha önce bilinmeyen ve aslında kahramanımızın dokuzuncu enkarnasyonu olan “Savaş Doktoru” ile tanışmamız. Bu durumda da dokuzuncu doktor aslında onuncu, onuncu da on birinci… ve ardından işler daha da karışıyor. On birinci doktorun final öyküsü “Doktor’un Zamanı” bölümünde onun aslında on üçüncü olduğunu öğreniyoruz! Yani aslında onuncu ilk kez 4. sezonda fiziksel formunu koruyarak, ikincisinde de yaşamının sonunda olmak üzere iki kez rejenerasyon geçirdi. Bu nedenle de onuncu artık resmi olarak on birinci (Savaş Doktoru’nu hatırlayın) ve on ikinci olarak sayılıyor, bu durumda da “on birinci doktor” on üçüncü ve son enkarnasyon oluyor.

Bir dakika… son mu dedik? İyi de, biz şimdi ondan sonra gelen doktoru izliyoruz? Klasik öykülerin çoğunda bize bir Zaman Lordu’nun ancak 2 kez rejenerasyon geçireceği ve böylece de ancak 13 enkarnasyonu olabileceği söylenmişti. Fakat “Doktor’un Zamanı” bölümünün sonunda Zaman Lortları on birinci [on üçüncü] doktora bu sınırın ötesine rejenere olabilmesi için gerekli enerjiyi sağladılar ve böylece “on ikinci doktor” da doğmuş oldu. Bu konudan numaralandırma üzerine pek de kısa olmayan bir sonraki notumuzda söz edeceğiz.

Dokuzuncu (Onuncu) Doktor

Oyuncu: Christopher Eccleston

Dönemi: 2005

Simge aleti/giysisi: Neredeyse “sakın yaklaşma” diye bağıran deri bir ceket.

Rejenerasyon nedeni: Yol arkadaşı Rose’u kurtarmak için zaman vorteksinin tüm gücünü bedenine çekti.

Önerilen üç öyküsü: Huzursuz Ölüm, Dalek, İçi Boş Çocuk/Doktor Dansı

Hayır, soyadı “Ecclestone” değil (beşinci ve dokuzuncu doktorların soyadları fan kitlesi arasında epey yanlış yazıma uğruyor). Bu sorunlu enkarnasyon Zaman Savaşı’nın sonuçlandığı kıyametin anısıyla mücadele etmekte güçlük çekiyorsa da, Rose ile dostluğu yaşamına yeni bir amaç katmıştı. Belki de hiçbir doktor işler olumlu sonuçlandığında onun kadar mutlu olamazdı.

Onuncu (On Birinci ve On İkinci) Doktor

Oyuncu: David Tennant

Dönemi: 2005-2010

Simge aleti/giysisi: Paralel evrenler arasındaki boşluğun radyasyonunun saptanması için 3 boyutlu gözlükler.

Rejenerasyon nedeni: Yol arkadaşı Wilf’i kurtarmak için ölümcül dozda radyasyon aldı (bu türden işleri sık sık yapıyor sanki).

Önerilen üç öyküsü: Şöminedeki Kız, İnsan Doğası/Kan Bağı, Gece Yarısı

Beşinci formundan bir nebze gençlik ve enerji alan bu doktor, Rose ile derin bir bağ kuran ve her macerayı sırıtarak yaşayan gerçek bir romantikti. Fakat Zaman Savaşı şahlandığında “Hüzünlü Doktor’un” ve bazen de ardından  “Muzaffer Zaman Lordu’nun” ortaya çıktığını gözden kaçırmayın!

Not: Tennant’ın dönemi sırasında bir zamanda, güncel Doktor Who fanları doktorun değişik enkarnasyonlarından eskisine kıyasla çok daha sık olarak “On’u seviyorum!” gibisinden numarayla söz etmeye başladılar. Klasik fanlar hâlâ onuncu, on birinci gibi sıra sayılarını kullanmayı sürdürse de, bu konuda kesin bir kural yok. Canınız nasıl isterse öyle söz edin, Colin Baker kendi enkarnasyonundan “Altıncı moruk” diye söz ediyor örneğin!

On Birinci (On Üçüncü) Doktor

Oyuncu: Matt Smith

Dönemi: 2010-2013

Simge aleti/giysisi: “Handles” adında kopuk bir siber kafa yardımcı

Rejenerasyon nedeni: Noel gezegeninde yaşlandı, Dalekler’le karşılaştı ve kendisine Zaman Lortları tarafından yeni bir rejenerasyon döngüsü verildi.

Önerilen üç öyküsü: Amy’nin Seçimi, Doktorun Karısı, Soğuk Savaş

Her daim isyankar biçimde dağınık saçları, sakarlık eğilimi ve sık sık kendi etrafında turladığı özgün yürüyüş biçimiyle on bir (ya da fanların İngilizcede verdiği kısa adla ‘Ven) adındaki bu yabani, çılgın ve bazen çok saf enerji topu doktorun yaşamları boyunca karşılaştığı en karmaşık ve kozmik güçlükteki bazı maceraların kahramanı oldu.

On İkinci (On Dördüncü) Doktor

Oyuncu: Peter Capaldi

Dönemi: 2014-2017

Simge aleti/giysisi: Sonik güneş gözlükleri

Rejenerasyon nedeni: Bir siber adam saldırısı sırasında ağır biçimde yaralandı ve kendi sonunu da getiren bir patlamaya neden oldu. Yaklaşık bir bölüm boyunca rejenerasyona direndiyse de, sonuçta hiçbir Zaman Lordu kaderinden kaçamaz.

Önerilen üç öyküsü: Dinle, Son Nefes, Cennetten Gelen

Bu enkarnasyonun uzun süredir ilk kez daha yaşlı bir dış görünümü varsa da, bazen her zamankinden daha genç görünüyor. Sevgi gösterilerinden hazzetmeyen, biraz huysuz bir tip. Yine de eski yol arkadaşı Clara’nın yardımı ve belki 10. sezondaki yeni yol arkadaşı Bill’in de katkılarıyla insani bir yaklaşımı yeniden öğreniyor.

Numaralandırma üzerine pek de kısa olmayan bir başka not: Yukarıdaki notumuza göre Peter Capaldi’nin enkarnasyonuna on dördüncü demek daha doğru olur. Fakat bu doktor Zaman Lortları’nın kendisine yeni bir rejenerasyon döngüsü vermesinin bir sonucu olduğundan (rejenerasyon hakkı konusunda bilinen bir sınırlama bulunmadığını da unutmayalım), “on ikinci doktor” aslında ikinci döngünün “birinci doktoru” olabilir. Ve ayrıntılarda kaybolmak isterseniz, on birincinin [yani on üçüncünün] öyküsünde rejenerasyon geçirdiği sırada önce kendisinin daha genç bir versiyonuna dönüşüp, sonra yeniden Capaldi biçimini aldığı düşünülürse, bu durumda Smith’in genç versiyonu bu yeni döngünün birinci, Capaldi de ikinci doktoru olur! Beyniniz düğüm mü oldu? İyi, çünkü ben yıllardır bu noktayı açıklamak istiyordum.

On Üçüncü (On Beşinci) Doktor

Oyuncu: Jodie Whittaker

Dönemi: 2018-Devam ediyor.

Simge aleti/giysisi: Bekleyip göreceğiz.

Rejenerasyon nedeni: Daha rejenerasyon geçirmedi, aceleniz ne?

Önerilen üç öyküsü: Bekleyip göreceğiz.

Doktor’un ilk kadın enkarnasyonu. Rejenerasyondan sonra, onu bir süre şaşkın ve kimliğini hatırlamaya çalışırken izledik. Buna rağmen, her zamanki gibi evreni kurtarmak için harekete geçmekte gecikmedi. Kendi ifadesiyle, “İnsanlar yardım istediğinde asla reddetmiyor.” Etrafında yol arkadaşları olmasından hoşlanıyor. Yaz, Ryan ve Graham’a ailesiymiş gibi yaklaşıyor.

Dikkate Değer Diğer Doktorlar

Doktor Who (Peter Cushing, 1965-1966): 1960’lı yıllardaki Dalek merkezli filmlerin yıldızı olan bu arkadaş bir Zaman Lordu bile değildi, sadece “Doktor Who” adında insan bir mucitti. Diğer yandan bazı fanlar kendisinin artık tanıdığımız alternatif bir doktorun yaşlanmış hali olduğu iddiasını da ortaya attılar.

Meta-Kriz Doktoru (David Tennant, 2009): Tennant’ın doktorunun ilk rejenerasyonu sırasında yaratılan bu kopyanın tek bir kalbi ve insan kadar ömrü var. Ömrünü geçirmek için Rose’la birlikte bir başka boyuta geçen bu figürün bir gün Doktor Who adında bıyıklı bir şahsiyete dönüşmeyeceğini kim söyleyebilir?

Valeyard/Rüya Lordu (Michael Jayston/Toby Jones, 1986/2010): İkisi büyük olasılıkla aynı kişi olan bu yaratıklar (zira psikolojik olarak aynı mizaca ve yer değiştirme yeteneğine sahipler) doktorun karakterinin karanlık yönünün ayrışmış saf halinden oluşuyorlardı.

Gözcü (Adrian Gibbs, 1981): Beşinci doktorun zaman içinde felaket habercisi olarak gelecekten geçmişe gönderilmiş yankısı olan bu gizemli figür, dördüncü doktor ile rejenerasyonu sırasında birleşmeden önce anlaşılan tuvalet kâğıdına ve örümcek ağlarına sarılmış halde orada burada ortaya çıkarak doktorun kafasını karıştırıyordu.

Kıyametin Yedi Anahtarı’ndaki Alternatif Dördüncü Doktor (Trevor Martin, 1974): Trevor Martin bir sahne prodüksiyonu için John Pertwee’nin oynadığı doktordan rejenere edilen özgün bir enkarnasyonu canlandırdı.

Shalka’nın Çığlığı’ndan Alternatif Dokuzuncu Doktor (Richard E. Grant, 2003): Dizinin 2005’deki başarılı dönüşü öncesinde BBC İnternet ortamındaki bir animasyonda dokuzuncu bir enkarnasyonun ortaya çıkışını resmi olarak onaylamıştı. Eccleston’ın diziye girişiyle Richard E. Grant’in vampir kılıklı doktoru derhal sıralama dışı kaldı.

Küratör (Tom Baker, 2013): Doktor Who’nun ellinci yıldönümü için hazırlanan başarılı “Doktor’un Günü” özel bölümünde Baker doktorun gelecekteki bir enkarnasyonu olarak rolüne geri döndü (evet, öyle: geçmişin favori yüzlerini yeniden anmayla ilgili diyaloğu dinleyin). Bu doktor zaman içinde geriye giderek artık bir sergide “Gallifrey Falls No More” tablosuna bekçilik ediyor. Peki, buradan nereye gidecek? Kim bilir?

Hazırlayan: Gamze Özfırat | Kaynak