Sword Art Online #3: ALFheim Arkı

Sword Art Online, 2012’de yayımlandığında anime dünyasında büyük yankı uyandıran serilerden biri oldu. VRMMORPG (Virtual Reality Massively Multiplayer Online Role-Playing Game) konseptini başarılı bir şekilde işleyerek izleyicilere heyecan verici bir dünya sundu. Aincrad Arkı’nın ölüm kalım savaşı ve hikâye içindeki gerilim, serinin popülerleşmesinde büyük rol oynadı. İlk sezonun ikinci yarısına geçildiğinde de ALFheim Arkı ile serinin tonunun büyük ölçüde değiştiğini gördük.

İlk 14 bölümde bizlere gösterilen, izleyiciyi ekran başına kilitleyen, hayatta kalma mücadelesiyle dolu hikâye yerini daha fantastik, daha düşük riskli bir ortama bıraktı. SAO dünyasının ölümcül atmosferi içinde, her an tehlikeyle burun buruna olan karakterlerin hikâyesi, ALFheim Online gibi daha özgür bir oyun dünyasına taşındığında aynı heyecanı yaratmakta zorlandı. Aincrad’daki “oyunda ölmek, gerçek hayatta ölmek anlamına geliyor” kuralı ortadan kalkınca, hikâye doğrudan dramatik gücünü kaybetmeye başladı.

Bu arkın tek problemi risk faktörünün düşmesi değil. Yeni tercihlerin serinin genel gidişatına etkisi, kadın karakterlerin rolü, tartışmalı romantik alt metinler ve kötü yazılmış bir antagonist gibi unsurlar da ALFheim’ı serinin en çok eleştirilen bölümlerinden biri hâline getirdi.

Büyülü Dünyanın Gölgesindeki Yapaylaşan Hikâye

Sword Art Online, Aincrad Arkı’nda seyirciyi ekran başına kilitleyen temel unsur olarak gerçek ölüm riskini kullanmıştı. Karakterlerin karşılaştığı tehlikeler yalnızca sanal ortamla sınırlı kalmayıp gerçek dünyada da ölümle sonuçlanabildiği için, hikâyedeki her dövüş sahnesi gerçek bir gerilim yaratıp seyirciyi derinden etkiliyordu. ALFheim Arkı’na geçildiğinde, bu risk faktörünün tamamen ortadan kalkması hikâyenin dramatik gücünü büyük ölçüde zayıflattı. ALFheim Arkı’nın belki de en belirgin sorunu, ölümün anlamını kaybetmesiyle birlikte gelen yapay drama. Karakterlerin her türlü başarısızlığı önemsizleşirken, savaş sahneleri sadece görsel bir gösteriye dönüşüyor. Aincrad’da karakterlerin hayatları tehlikedeydi, her savaş karakterlerin psikolojisini ve geleceğini şekillendiriyordu. Oysa ALFheim Arkı’nda Kirito ve diğerlerinin dövüşleri, yenilginin gerçek bir bedeli olmadığından izleyici üzerinde herhangi bir gerilim yaratmıyor. Bu durum, Kirito’nun karşılaştığı tüm zorlukları aşırı kolay şekilde çözmesiyle birleştiğinde, hikâyenin heyecanını ve karakter gelişimini de ortadan kaldırıyor.

ALFheim Arkı’nın karakter yazımı açısından da önemli sorunları mevcut. Aincrad’da aktif, cesur ve yetenekli bir savaşçı olarak öne çıkan Asuna’nın, burada tamamen pasif bir hâle getirilmesi karakterin inandırıcılığını zedeliyor. İlk sezonda Kirito’yla eşit derecede önem taşıyan ve kararlarını kendi iradesiyle veren Asuna’nın, bu arkta yalnızca kurtarılmayı bekleyen edilgen bir figüre dönüşmesi, anime dünyasında kadın karakterlerin sıklıkla maruz kaldığı kötü yazım örneklerinden biri olarak karşımıza çıkıyor.

Ayrıca Suguha’nın hikâyeye dâhil edilme biçimi de oldukça sorunlu. Kirito’nun üvey kardeşi olan Suguha, aslında güçlü, bağımsız ve hikâyeye farklı bir bakış açısı katabilecek potansiyele sahip. ALFheim Online’da da Leafa karakteriyle izleyici karşısına çıkan Suguha, güçlü bir kadın savaşçı imajını sürdürebilecekken Kirito’ya duyduğu romantik hislerin hikâyenin ana çatışmalarından biri hâline gelmesiyle tamamen anlamını yitiriyor. Japon anime kültüründe sıkça rastlanan “üvey kardeş romantizmi” teması, burada da karşımıza çıkıyor. Bu hikâye tercihi sadece uluslararası izleyiciler açısından rahatsız edici değil, aynı zamanda hikâyeye hiçbir derinlik katmayan yapay bir gerilime de dönüşüyor. Ensest veya üvey kardeş romantizmi gibi tartışmalı konuların anime dünyasında sıkça kullanılması, bunun normalleşmesine katkıda bulunurken, ALFheim Arkı’ndaki uygulama şekli bu konunun etik sorunlarını daha da belirginleştiriyor.

Leafa’nın hikâyede güçlü bir kadın karakter portresi çizme fırsatı varken, tüm potansiyelinin romantik bir karmaşaya indirgenmesi, serinin karakter yazımındaki zayıflığını gösteren temel noktalardan biri. Üstelik bu tercih, yalnızca karakterin kendisine zarar vermiyor; Kirito’nun hikâyesini de klişe bir aşk üçgenine indirgeyerek, genel gücü düşürüyor. ALFheim Arkı’nın antagonist karakteri Sugou ise ilk sezondaki Kayaba Akihiko’nun aksine, tamamen yüzeysel bir figür. Kayaba’nın ideolojik derinliği ve oyuncular üzerindeki psikolojik etkisi, hikâyeyi ilginç kılan temel unsurlardan biriyken Sugou’nun motivasyonu sadece güç hırsı ve Asuna’ya duyduğu saplantılı aşk üzerine kurulu. Onun sahneleri hikâyeye anlamlı bir derinlik katmadığı gibi izleyiciyi rahatsız etmek dışında hiçbir katkı sunmuyor. Karikatürize edilmiş kötü adam figürü, SAO evreninde görmeye alışık olmadığımız basitlikte ve sığlıkta kalarak serinin genel kalitesine zarar veriyor.

ALFheim Arkı, Aincrad’ın yarattığı güçlü atmosfer ve derin karakter gelişiminden yoksun kalarak, serinin ciddi bir şekilde gerilemesini temsil ediyor. Karakter gelişiminin zayıflaması, yapay gerilim unsurları ve tartışmalı romantik alt metinlerin gereksizce kullanılmasıyla birlikte düşünüldüğünde, bu ark Sword Art Online serisinin en zayıf halkalarından biri olarak hatırlanmaya devam edecek gibi görünüyor.

Üvey Aşkı ve Kadın Karakterlerin Harcanışı

Leafa karakteri, ALFheim Arkı’nda Sword Art Online’ın karakter yazımındaki eksikliklerin dışında, Japon anime endüstrisinde sıkça karşılaşılan sorunları da gözler önüne seriyor. Japon yapımlarında üvey kardeş romantizmi, özellikle 2000’lerden sonra belirli türlerde öne çıkan bir tema hâline geldi. Bunun arkasında, Japon toplumundaki aile yapısının değişimi ve karma ailelerin artışı gibi sosyolojik nedenler olduğunu söyleyebiliriz. Bu eğilim, gerçekçi bir psikolojik derinlik sunmak yerine, çoğunlukla yapay bir gerilim yaratmak için kullanılıyor. Ve yanlış, çarpık bir aile pazarlamasına dönüşüyor.

Suguha karakterinin hikâyesi de bu klişeden nasibini alıyor. Kirito’nun üvey kardeşi olan Suguha, aslında aile bağları açısından zengin bir dinamik kurma fırsatına sahipti. Kirito’nun uzun süre sanal dünyada mahsur kalmasının ardından, onunla yeniden bağ kurma süreci, güçlü bir dramatik unsur yaratabilirdi. Kirito’nun bu ailedeki yerini keşfetmesi ana hikâyedeki yalnız dövüşmesine bağlanabilirdi ve karakter gelişiminde kız kardeşi önemli bir rol oynayabilirdi. Yazarlar, hikâyenin bu potansiyelini görmezden gelerek, Suguha’nın tüm gelişimini romantik bir bunalıma sıkıştırmayı tercih etmiş. Kirito’nun aslında öz kardeşi olmadığını öğrendiğinde, çocukluktan gelen bağları bir anda romantik bir aşka dönüştürmeyi tercih etmişler.

Bu tercih, yalnızca SAO’ya özgü değil. Japon anime ve manga sektöründe, üvey kardeşler arasındaki romantik hikâyeler sıkça işleniyor ve bu tür hikâyelerin çoğunda karakterlerin yaşı küçük veya genç yetişkinlik döneminde oluyor. Kültürel bağlamda bakıldığında, Japon toplumunda “aile” kavramı, kan bağıyla sınırlı olmayan ve evlat edinmelerin yaygın olduğu bir yapı içermekte. Bu yapının, romantik ilişkilerle iç içe geçirilerek anlatılması, genele göre, etik açıdan tartışmalı bir konu hâline geliyor. Bana göreyse aşırı yanlış bir noktadan aile kavramının içerisi boşaltılıyor. Medeniyet insanın sınırlarını koyabilmesi ve dürtülerini ehlileştirmesi üzerinedir, bu yüzden bizler çocuklarımızla birlikte olmayız. Bu değerler, bireyler üveyse de aile bağının yozlaşmaması adına ve bizlerin partner sevgisi kadar, anne baba ya da kardeş sevgisini de öğrenmemiz gerektiğinden, korunmalıdır. Batı ve diğer kültürlerde ise bu tür ilişkiler büyük ölçüde rahatsız edici bulunuyor ve anime endüstrisinin bunu normalleştirmekte hiçbir sakınca görmemesi, global izleyici kitlesi açısından ciddi bir problem teşkil ediyor.

Öte yandan, Suguha’nın rolü, yalnızca Kirito’nun duygusal çatışmasını derinleştirmekle sınırlı kalıyor. ALFheim Online’a bağımsız bir savaşçı olarak adım atmasına rağmen, karakterinin en büyük çatışması, Kirito’nun Asuna’ya duyduğu aşkla yüzleşmesi oluyor. Bu noktada hikâye, bir kadın karakterin kendi kimliğiyle bağımsız olarak gelişmesini değil, erkek kahramanın aşk hikâyesinde bir engel olarak var olmasını daha önemli görüyor. Kirito’nun romantik tercihi başından beri belli olduğu hâlde, Suguha’nın varlığı gereksiz bir aşk üçgenine indirgenerek anlamsızlaştırılıyor.

Japon anime kültürünün kadın karakter yazımına yaklaşımını, Sword Art Online’da bariz bir şekilde gözlemleyebiliriz. Feminist bir karakter yazımı yerine, kadın karakterlerin erkek kahramanın gelişimine hizmet eden yan unsurlar olarak kullanılması SAO’nun da içinde bulunduğu bir kalıp hâline gelmiş durumda. Asuna’nın ilk sezondaki güçlü karakter çizgisinin ALFheim’da hızlıca ve tamamen pasifleştirilmesi, Suguha’nın romantik bir yan karaktere dönüşmesi ve kadın figürlerin hikâyeye katkı sağlayacak derinlikte yazılmaması, Japon anime sektörünün kadın karakterleri nasıl harcadığının en net örneklerinden biri.

ALFheim Arkı, bu yönüyle sadece SAO evreninin bir problemi olmaktan çıkıp, anime sektöründeki kadın karakterlerin işlenme biçimine dair daha geniş bir tartışmayı gündeme getiriyor. Eğer Suguha, Kirito’nun aşk hikâyesinden tamamen bağımsız bir şekilde gelişen, kendi çatışmalarını yaşayan ve ALFheim dünyasının iç dinamikleriyle ilgilenen bir karakter olsaydı, belki de SAO’nun en büyük eksikliklerinden biri giderilmiş olurdu. Mevcut hâliyle, Suguha karakteri, hem gereksiz bir romantik dramaya sıkıştırılmış hem de SAO’nun kadın karakterleri nasıl geri plana attığını gösteren bir örnek hâline gelmiş durumda.

ALFheim Dünyası: Görsel Bir Şölen mi, Anlamsız Bir Arka Plan mı?

Sword Art Online’ın ilk sezonu boyunca, izleyiciler olarak Aincrad’ın içine çekildik. Kapsamlı dünya inşası, her katmanda farklılaşan ortamlar ve yaşanan gerçek ölüm tehlikesi, oyunun sanal olduğunu unutturan bir atmosfer yaratıyordu. Aincrad sadece bir oyun haritası değil, karakterlerin hayatlarını sürdürmek zorunda oldukları bir dünya hissi veriyordu. ALFheim Online’a geçtiğimizde, bu dünya inşasının dramatik biçimde zayıfladığını görüyoruz. ALFheim Online, peri ırklarının hâkim olduğu, uçma mekaniğine sahip renkli ve masalsı bir dünya olarak tanıtılıyor. Haritalar geniş, manzaralar göz alıcı ve farklı diyarlar arasında keşif yapma özgürlüğü vadediliyor. Fakat bu dünya, hikâyeye Aincrad kadar derinlik katamıyor. En büyük sorun, ALFheim’ın Aincrad’ın sahip olduğu ciddiyetten ve tehlike hissinden tamamen yoksun olması.

ALFheim’ın büyük bir kısmı, yalnızca karakterlerin uçuş yeteneğiyle övülmesi ve dünyayı dolaşmalarına olanak tanıyan geniş boşluklarla dolu. Dünya, oyunun içinde gerçekten yaşayan bir ekosistem hissini vermiyor. Aincrad’daki köyler, NPC’ler ve loncalar oyunculara gerçek bir dünya sunarken, ALFheim’da ortamlar daha yüzeysel kalıyor. Oyundaki fraksiyonlar (dokuz farklı peri ırkı) teoride ilginç bir yapı sunsa da, hikâye içinde derinlemesine işlenmiyor. Bunların oyun içindeki yerleri yalnızca karakterlerin farklı ırklara ait olmasıyla sınırlı kalıyor ve dünya kurulumuna herhangi bir anlamlı katkı yapmıyor.

Oyun Dünyasının Kullanımı: Sadece Bir Fon mu?

Sword Art Online evreninde, oyunun nasıl işlediği hikâyede önemli bir katkı sağlıyordu. Aincrad’daki seviyelendirme, kaynak yönetimi, loncaların stratejik önem taşıması gibi unsurlar, sadece oyun mekaniği değil, karakterlerin hayatta kalmasını belirleyen unsurlardı. ALFheim Arkı’nda ise bu oyun sistemleri neredeyse tamamen geri plana atılıyor. ALFheim Online’da oyuncular uçabiliyor, sihir kullanabiliyor ve savaşabiliyor. Bu mekanikler hikâye ile iç içe geçmiş değil. Oyundaki görevler veya zorluklar hikâyeyi yönlendirmek yerine, sadece karakterlerin ilerleyebilmesi için var olan birer dekor gibi hissettiriliyor. Aincrad’da savaşlar ciddi ve sonuçları büyükken, ALFheim’da yenilmek hiçbir şey ifade etmiyor. Bu durum, hikâyenin temel gerilimini ortadan kaldırarak, karakterlerin içinde bulunduğu sanal dünyayı daha az etkileyici hâle getiriyor.

ALFheim’da ölüm, yalnızca oyuncuyu respawn (yeniden doğma) noktasına geri götürüyor. Aincrad’daki gibi gerçek hayattaki ölümle bağlantılı olmadığı için, savaşların heyecanı ve gerilimi neredeyse tamamen kayboluyor. Kirito’nun rakipleriyle yaptığı dövüşler, teknik olarak iyi animasyonlanmış olsa da, izleyici açısından “acaba kazanacak mı?” sorusunu sordurtacak bir gerilim yaratamıyor. ALFheim Arkı’ndaki dövüş sahneleri, teknik anlamda yüksek kalitede animasyonlarla sunuluyor. Kirito’nun hızlı refleksleri, ışık efektleriyle desteklenen büyü saldırıları ve uçma mekaniğiyle yapılan savaşlar, görsel olarak etkileyici. Bu dövüşlerin çoğu, hikâyeye gerçek bir katkı sağlamayan ve sonuçları önceden tahmin edilebilir mücadelelerden ibaret.

Aincrad’da, savaş sahneleri yalnızca görselliğe dayanmıyordu, karakterlerin duygusal yolculuğunu da şekillendiriyordu. Kirito’nun ilk savaş kayıpları, Asuna ile omuz omuza verdiği mücadeleler ve loncaların güç dengesi, savaş sahnelerine anlam kazandırıyordu. ALFheim’da ise savaşlar sadece birer “görsel şov” olarak kalıyor ve gerçek bir risk taşımadığı için izleyiciyi duygusal olarak etkilemekten uzaklaşıyor. Sword Art Online’ın ilk bölümleri, VR dünyalarının ne kadar tehlikeli ve sürükleyici olabileceğini başarıyla göstermişti. ALFheim Arkı’na geçildiğinde, hikâyenin dinamikleri bozuldu ve potansiyel olarak daha ilginç olabilecek bir dünya, kötü yazım yüzünden zayıfladı. Aincrad’tan ALFheim’a geçiş, daha iyi bir potansiyeli varken neden bu kadar zayıf hissettirdi?

ALFheim Arkı, Sword Art Online evreninin önemli bir parçası mı, yoksa serinin en büyük hatalarından biri mi? Bence serinin kendine attığı en büyük kazık bu ark. Hikâyeye potansiyel olarak daha ilginç olabilecek unsurlar eklenmiş olsa da, ki ilginç değiller, bunların işleniş biçimi çok fazla fırsatın kaçırılmasına neden oluyor. Aincrad Arkı’ndaki gerilim ve dünya inşası burada yok. Kirito’nun yenilmezliği, savaşların anlamsızlığı ve kadın karakterlerin edilgenliği, bu arkı serinin en zayıf halkalarından biri hâline getiriyor. Bu nedenle, ALFheim Arkı, karakterler açısından serinin en büyük gerilemelerinden biri olarak değerlendirilebilir. Güçlü kadın karakterlerin pasifleştirilmesi, anlamsız aşk üçgenleri ve klişe bir antagonist, hikâyenin duygusal ve dramatik yoğunluğunu büyük ölçüde azaltıyor. Aincrad Arkı’ndaki karakter dinamikleriyle kıyaslandığında, ALFheim’da zayıf kaldığı çok net bir şekilde görülüyor.